Η τελευταία περίοδος του Βυζαντίου είναι μια ξεχωριστή περίπτωση. Για πολύ καιρό δεν υπήρξε αντικείμενο προσεχτικής μελέτης σε σύγκριση με τους πρώτους αιώνες. Τώρα προσελκύει ολοένα και περισσότερο την προσοχή των μελετητών-όπως δείχνουν πολλά ειδικά δημοσιεύματα σε διεθνή περιοδικά-λόγω των πολλών ανέκδοτων εγγράφων και χειρογράφων που έρχονται συχνά στο φως. Δεν έχει ωστόσο ακόμη κανείς επιχειρήσει να δώσει ένα εκτενέστερο και συνθετικότερο έργο.

Το έργο αυτό έρχεται να καλύψει την ανάγκη μιας τέτοιας προσφοράς. Στο βιβλίο του ο Nicol παρουσιάζει αφηγηματικά όσα έλαβαν χώρα σ' αυτούς τους δύο τελευταίους αιώνες, ώστε ο αναγνώστης να αποχτήσει σαφέστερη ιδέα των σταδίων μέσα από τα οποία ο θεσμός της Βυζαντινής αυτοκρατορίας έφτασε στο τέλος της.