Αρκετά συχνά έως τώρα, ο Καζαντζάκης χαρακτηρίστηκε ως ένας συγγραφέας ο οποίος δεν κατόρθωσε να απεμπλακεί από ορισμένες έντονες πεσιμιστικές τάσεις οι οποίες ήταν, υποτίθεται, αθεράπευτα ριζωμένες στη σκέψη και την ιδιοσυγκρασία του. Ωστόσο, μια ενδελεχής προσέγγιση του καζαντζακικού έργου αποκαλύπτει ότι ο Κρητικός συγγραφέας αρνήθηκε να παραδοθεί στον πεσιμισμό, και έδωσε έναν αδιάλειπτο, δυσχερέστατο και οδυνηρό προσωπικό αγώνα με σκοπό να επιτύχει μια ανώτερη νοηματοδότηση της ανθρώπινης ζωής και (καλλιτεχνικής, φιλοσοφικής, απελευθερωτικά μετασχηματιστικής) πράξης. Ποια είναι η ειδική σχέση που διαμορφώνουμε με τον εαυτό μας και τους άλλους όταν αισθανόμαστε ότι η πραγματικότητα που μας περιβάλλει καθίσταται σκληρή, απογοητευτική και δυσοίωνη; Πώς αντιλαμβανόμαστε τις έννοιες της ματαίωσης, της αποτυχίας, της υπέρβασης και της αυτοπραγμάτωσης μέσα στον λαβύρινθο των προκλήσεων του κοινωνικού βίου αλλά και των περίπλοκων υπαρξιακών ερωτημάτων που κατατρύχουν τη σκέψη μας;

Είμαστε, άραγε, επαρκώς προετοιμασμένοι για την περιπλάνησή μας στους φυσικούς και νοερούς χώρους της εμπειρίας που μπορεί να μας λυτρώσει αληθινά από την υπαρξιακή αγωνία μας; Αυτά είναι μερικά, μόνο, από τα θεμελιώδη ερωτήματα που πραγματεύεται ο Καζαντζάκης (πάντοτε με τον δικό του, ξεχωριστό τρόπο) τόσο στις δύο προσωπικές ονειρικές αφηγήσεις του οι οποίες δημοσιεύονται στο περιοδικό Νέα Εστία των Χριστουγέννων 1959 όσο και στα έργα Ασκητική και Συμπόσιον, δηλαδή στα κείμενα, ακριβώς, που εξετάζει η παρούσα μελέτη από μια συγκριτική οπτική, και με σκοπό να δείξει την ικανότητα του Κρητικού συγγραφέα να αξιοποιεί τον συμβολικό λόγο προκειμένου να καθιστά περισσότερο επιδραστική και αποτελεσματική την επαφή του με το αναγνωστικό κοινό.