Τα εκπαιδευτικά και φιλολογικά θέματα, στα οποία αναφέρονται οι μελέτες του τόμου, απασχόλησαν τον συγγραφέα σε όλη την μακρόχρονη εκπαιδευτική ζωή μου (1961-2004). Τον απασχόλησαν αρχικά ως φιλόλογο της σχολικής τάξης, στη συνέχεια ως σχολικό σύμβουλο φιλολόγων και ακόμη ως πανεπιστημιακό δάσκαλο.
Στη διάρκεια αυτών των χρόνων η εκπαίδευση δεν έμεινε αμετάβλητη. Γνώρισε μεταρρυθμίσεις και αλλαγές στις σχολικές βαθμίδες της, νομοθετικές ρυθμίσεις προοδευτικές ή ανασταλτικές στη λειτουργία της εμπλουτίστηκε με νέα Αναλυτικά Προγράμματα και σχολικά βιβλία.

Αρκετές από τις εργασίες του τόμου είναι σχετικές με αυτά τα θέματα. Ορισμένες εργασίες μελετούν τον χώρο της σχολικής τάξης και παρακολουθούν τη διαδικασία διδασκαλίας-μάθησης, τον ρόλο του εκπαιδευτικού, την επικοινωνία και τη σχέση δασκάλου-μαθητή, το Γλωσσικό Ζήτημα με τις συνέπειές του στην εκπαίδευση, τη γλώσσα και την παραγωγή λόγου στο σχολείο.

Τα θέματα του δεύτερου μέρους είναι αμιγώς φιλολογικά: Η ελληνική γλώσσα, αρχαία και νέα και η διδασκαλία τους, η γραμματική και η σύνταξη, τα αρχαία κείμενα ως μορφωτικό αγαθό, η ιστορία ως σχολικό μάθημα, η διδασκαλία της λογοτεχνίας.