ΜΙΑ ΕΝΑΛΛΑΚΤΙΚΗ ΠΡΟΟΠΤΙΚΗ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΤΗΣ ΥΠΑΙΘΡΟΥ

Η παγκόσμια χρηματοπιστωτική κρίση του 2008/2009, ενισχυόμενη από πολιτικές λιτότητας, προκάλεσε πολλαπλές μορφές περιφερειακής παρακμής σε ολόκληρη την Ευρώπη και ενίσχυσε την περιθωριοποίηση της υπαίθρου. Παράλληλα, οι ισχυρές οικονομικές πιέσεις της πανδημίας Covid-19 βαθαίνουν αυτή την περιθωριοποίηση, καθώς στατιστικά δεδομένα δείχνουν ότι η ανάκαμψη της υπαίθρου συντελείται πολύ πιο αργά από αυτή των αστικών περιοχών. Επιπρόσθετα, σε ένα περιβάλλον κοινωνικής αποστασιοποίησης, οι ενδογενείς πόροι της συνεργατικότητας και της τοπικής δικτύωσης φαίνονται εξασθενημένοι.

Σε αυτή τη δυσμενή συγκυρία, μοιάζει επιβεβλημένο να επισκεφθούμε ξανά μοντέλα ανάπτυξης της υπαίθρου τα οποία βασίζονται στην αξιοποίηση των ενδογενών δυναμικών μιας περιοχής. Μια εκτενής βιβλιογραφία καθώς και πλήθος εμπειρικών μελετών μάς δείχνουν ότι η επιτυχία τέτοιων μοντέλων σε τοπικό επίπεδο εξαρτάται από την ανάπτυξη της Κοινωνικής Καινοτομίας. Ο όρος αναπτύχθηκε από χωρικές αναλύσεις σε όλο το φάσμα των κοινωνικών επιστημών για να περιγράψει κατά βάση δύο φαινόμενα: α) τη θεσμική καινοτομία, η οποία ενδεικτικά αναπτύχθηκε μέσω του πλαισίου πολιτικής, και β) την τοπικά εμπεδωμένη καινοτομία υπό την έννοια της κοινωνικής οικονομίας.

Αν και ο όρος Κοινωνική Καινοτομία χρησιμοποιείται ευρέως σε ευρωπαϊκό επίπεδο, στερείται εννοιολόγησης στο ελληνικό πλαίσιο. Με την παράθεση μιας αναλυτικής βιβλιογραφίας και ενός πλήθους ερευνητικών στιγμιοτύπων, το παρόν πόνημα στοχεύει στο να μεταφέρει τον σχετικό διεθνή διάλογο στην ελληνική βιβλιογραφία. Ως εκ τούτου, το βιβλίο αυτό αποτελεί ένα απαραίτητο εργαλείο για μελετητές, ερευνητές, πρακτικούς πεδίου και πολιτικούς που ασχολούνται με την ανάπτυξη της υπαίθρου.