Οι διάλογοι περί πολιτείας και περί νομών του Κικέρωνα είναι το αποτέλεσμα της εργώδους προσπάθειάς του να μεταφέρει και να προσαρμόσει τις πολιτικές θεωρίες των Ελλήνων φιλοσόφων στον ρωμαϊκό κόσμο του 1ου αι. π.Χ., ο οποίος ταλανίζεται από την άνοδο στην εξουσία ισχυρών προσωπικοτήτων με ηγεμονικές τάσεις που θέτουν σε κίνδυνο την επιβίωση της Res publica.

Ο περί πολιτείας διάλογος δεν είναι απλώς μία δήλωση των πολιτικών θέσεων του συγγραφέα και μία επισκόπηση των πολιτικών εξελίξεων της Ρώμης που οδήγησαν στο πολίτευμα της Ρωμαϊκής Δημοκρατίας, αλλά αποτελεί το μέσον του Κικέρωνα να αφυπνίσει τους συμπατριώτες του για τις δυσοίωνες αλλαγές που συντελούνται στο πολιτικό σκηνικό της Ρώμης. Στο έργο του ο Κικέρων αναδεικνύει τον ιδανικό πολίτη και ηγέτη της πολιτείας ως έναν από τους θεμελιώδεις παράγοντες για την ευημερία και την επιβίωση μιας ηθικής, δίκαιης και ευνομούμενης πολιτείας.

Στους βασικούς παράγοντες για την επίτευξη αυτής της πολιτείας ο Κικέρων περιλαμβάνει επίσης τους θεσμούς και τους νόμους της. Εκκινώντας από τη θεωρητική προσέγγιση του δικαίου και την προέλευσή του, στον περί νόμων διάλογο διατυπώνει μία σειρά νόμων που αφορούν στη θρησκεία και στη διοίκηση της πολιτείας με πολλές αναφορές στο σύγχρονό του ρωμαϊκό δίκαιο και στην αρχαία ελληνική νομοθεσία.

Στην εισαγωγή, τα δύο κείμενα του Κικέρωνα εντάσσονται στο ιστορικό, πολιτικό και φιλοσοφικό πλαίσιο της εποχής τους, και εξετάζονται θέματα σχετικά με τη δομή, το περιεχόμενο και τους χαρακτήρες τους, τα ελληνικά πρότυπά τους, τις πηγές τους κ.ά. Ο σύντομος υπομνηματισμός τους, η επιλεγμένη βιβλιογραφία και τα ευρετήρια είναι εργαλεία για τον αναγνώστη που επιθυμεί να μελετήσει περαιτέρω τα κείμενα ως πηγές πολιτικές, ιστορικές, φιλοσοφικές, νομικές και λογοτεχνικές και να εμβαθύνει στην κατανόηση ενός από τους σημαντικότερους φιλοσόφους και πολιτικούς διανοητές της αρχαιότητας.