Ο ΕΜΦΥΛΙΟΣ ΠΟΛΕΜΟΣ ΣΤΗ ΛΑΜΙΑ 1945-1949

Εστιάζει τυπικά στη Λαμία, αυτό όμως που προκύπτει από τη μακροχρόνια έρευνα, την ενσωμάτωση και επεξεργασία νέου αρχειακού υλικού και την ουσιαστική εξοικείωση με το θέμα είναι μια μικρογραφία της ελληνικής κοινωνίας στη διάρκεια του Εμφυλίου.

Το χαρακτηριστικό αυτής της δεκαετίας, η μετάβαση στον εμφύλιο να διαδέχεται ουσιαστικά την περίοδο κατοχής, έχει ως αποτέλεσμα η ελληνική κοινωνία να αντιμετωπίζει καινούργια περίοδο δοκιμασίας πριν συνέλθει από την προηγούμενη.

Η συμβολή της Βασιλικής Λάζου συνίσταται στο ότι εξετάζει αυτή την πτυχή του Εμφυλίου στο επίπεδο μίας τοπικής κοινωνίας με συγκεκριμένα χαρακτηριστικά. Το γεγονός ότι προσεγγίζει το θέμα της μέσα από τη διαδικασία επιβολής του κράτους της επιτρέπει να αναλύει όλο το φάσμα των πρακτικών που αυτό εφαρμόζει σ΄όλη την επικράτεια.

Πριν ακόμα αρχίσουν οι στρατιωτικές επιχειρήσεις του Εμφυλίου έχει αρχίσει να συγκροτείται σταδιακά ένα πλέγμα κρατικών δραστηριοτήτων με στόχο τον έλεγχο και τον πειθαναγκασμό της κοινωνίας και την αντιμετώπιση του αντιπάλου ο οποίος επεκτείνεται για να ελέγξει όλες τις κοινωνικές δραστηριότητες. Η αναπόφευκτη στρατικοποίηση της κοινωνίας κατά τη διάρκεια ενός πολέμου είναι περισσότερο έκδηλη στην περίπτωση ενός εμφυλίου γιατί τότε η κοινωνία πρέπει να πειστεί, με μία σειρά μέτρων αμφίβολης πειθούς, ότι ένα τμήμα της πρέπει να αντιμετωπιστεί ως εχθρός και να εξοντωθεί. Η πειθώ του κυβερνητικού λόγου αποκτά άλλη διάσταση όταν συνοδεύεται με εκτελέσεις και διανθίζεται με έκθεση κεφαλών και πτωμάτων των αντιπάλων.

Ο εμφύλιος στα μεγάλα αστικά κέντρα με εξαίρεση τις οικογένειες των θυμάτων του, φθάνει συνήθως ως μακρινός απόηχος μέσα από τον Τύπο και τις εκπομπές του ραδιοφώνου. Σε επαρχιακή πρωτεύουσα που γειτνιάζει άμεσα με περιοχές που λειτούργησαν ως βάση του αντάρτικου και η κληρονομιά της Αντίστασης παρέμεινε ζωντανή, ο Εμφύλιος δεν φθάνει μόνο ως ομοβροντία του εκτελεστικού αποσπάσματος στον τοίχο της Ξηριώτισσας αλλά είναι ήδη άμεσα συνυφασμένος με την καθημερινή ζωή της πόλης όπως διεξοδικά και αναλυτικά τεκμηριώνει η συγγραφέας.