Οι μελέτες που περιέχονται στον τόμο αυτό αναφέρονται άλλες, οι λιγότερες, σε θέματα Αστικού Δικαίου, άλλες οι περισσότερες σε θέματα Πολιτικής Δικονομίας και άλλες, εξίσου πολλές, σε θέματα ιστορίας και φιλοσοφίας του Δικαίου γενικότερα. Η θεματική αυτή σύνθεση δικαιολογεί και τον τίτλο του βιβλίου.

Κατ' αρχήν γίνεται λόγος για «νομικοδικαιική» σκέψη, ακριβώς διότι το βιβλίο περιέχει νομικούς και ευρύτερα δικαιικούς προβληματισμούς, οι οποίοι δικαιολογούν και την αναφορά στην «σκέψη», δηλαδή στον τρόπο του νομικώς σκέπτεσθαι. Τέλος η αόριστη αναφορά στην σκέψη «ενός δικαστή» και όχι ευθέως στη σκέψη του συγγραφέα, οφείλεται σε λόγους προσωπικής ευαισθησίας, οι οποίοι επιβάλλουν την απομάκρυνση από εγωκεντρικά σχήματα, τα οποία είναι ασυμβίβαστα προς το χαρακτήρα του συγγραφέα ως ανθρώπου και ως δικαστή.