Η ιστορία της ελληνικής γεωγραφίας και εθνογραφίας κατέχει σήμερα σημαντική θέση στο χώρο της αρχαίας ιστορίας. Η ανασύσταση των πρώτων γεωγραφικών χαρτών από τον Αναξίμανδρο τον Μιλήσιο μέχρι τον Κλαύδιο Πτολεμαίο παραπέμπει στην ανάδυση και την εξέλιξη ενός εξαιρετικού αντικειμένου μελέτης και έρευνας, το οποίο από τη στιγμή της εμφάνισής του διεκδικεί τη δυνατότητα αναπαράστασης της επιφάνειας ολόκληρης της κατοικημένης γης. Η παρακολούθηση της σταδιακής ανάπτυξης της γνώσης σχετικά με τη γη και τους πληθυσμούς που την κατοικούν διαμέσου των έργων του Ηροδότου, του Θουκυδίδη και του Στράβωνα, των περίπλων του 'Αννωνος ή του Αγαθαρχίδη, προϋποθέτει την αποκατάσταση πολλαπλών όψεων ενός πολιτισμού, των δεσμών που συνδέουν το φαντασιακό στοιχείο με τη γνώση, των θεμελιωδών συλλογισμών, των πληροφοριών και ενίοτε και αυτών ακόμα των ανεκδότων που τροφοδοτούν τους ιστορικούς, τους κωμικούς συγγραφείς, τους ηθικούς στοχαστές και τους φιλοσόφους.

Μέσα από τα κείμενα αυτά και τη διεισδυτική τους λογική, ανακαλύπτουμε τον τρόπο με τον οποίο οι Έλληνες αναπαριστούν τον κόσμο και τους άλλους λαούς, καθώς και τον τρόπο με τον οποίο αντιλαμβάνονται και αξιολογούν το δικό τους πολιτισμό σε σύγκριση με τις διαφορετικές κουλτούρες. Διότι, μέσα από τη σύγκριση αυτή με τους Βαρβάρους και τους Αγρίους, τους Ιχθυοφάγους και τους "Γορίλες" των περάτων της γης προκύπτουν, σε αντίστιξη, όλα τα χαρακτηριστικά που, σύμφωνα με τις αντιλήψεις των Αρχαίων Ελλήνων, διαμορφώνουν τη στερεοτυπική εικόνα ενός πολιτισμένου ανθρώπου, δηλαδή εκείνα τα χαρακτηριστικά που συνιστούν το δικό τους πολιτισμό.