Οι Χάζαροι, ένας τουρκικός λαός, αυτονομούνται και αναπτύσσονται μετά το 650 μ.Χ. στα βόρεια και ανατολιά του Καυκάσου, μεταξύ της Κασπίας θάλασσας, της οροσειράς των Ουραλίων και του ποταμού Δον. Στα επόμενα εκατόν πενήντα έτη κατόρθωσαν να γίνουν η κυρίαρχη δύναμη βορείως του Ευξείνου Πόντου, φθάνοντας μέχρι το Κίεβο και υποτάσσοντας πολλούς μικρότερους νομαδικούς λαούς. Η αυτοκρατορία τους επί εκατό και πλέον έτη αντιστάθηκε στις σφοδρές επιδρομές των Αράβων από το νότιο Καύκασο.

Οι σχέσεις που ανέπτυξαν οι Χάζαροι με το Βυζάντιο πέρασαν από διάφορες φάσεις: ειρηνικής συνύπαρξης, συμμαχιών και συνεργασίας, αλλά και ανταγωνισμού, αντιπαραθέσεων και συγκρούσεων. Η πτώση τους το 965 από τους Ρως του Κιέβου είχε μεσοπρόθεσμα δυσμενέστατες συνέπειες για τους Βυζαντινούς στα ανατολικά τους σύνορα.