Ένα μυθιστόρημα περιπέτειας και συμβολισμού. Τα τέσσερα τμήματα παρουσιάζουν πρόσωπα αντίστοιχα, αλλά και αντιφατικά. Το πρόβλημα της ταυτότητας του ποιοι είμαστε αληθινά και ποιοι θα μπορούσαμε να είμαστε, προς το καλύτερο ή το χειρότερο. Η αναζήτηση ενός θρυλικού θησαυρού του βασιλιά Ξέρξη θαμμένου κάπου στους λόφους δυτικά των Αθηνών είχε απασχολήσει τα πρόσωπα του προηγούμενου μυθιστορήματος του Νάνου Βαλαωρίτη, «Απ' τα Κόκκαλα βγαλμένη», όπου τα κόκαλα είναι τα ρητά των Ελλήνων που προκαλούν την αφήγηση.

Στον «Θησαυρό του Ξέρξη» ο πραγματικός ανεύρετος θησαυρός μετατρέπεται σε ανθρώπινο, συμβολικά, όπου παίζει ρόλο μια ιδεατή επανάσταση, σ' έναν ανάστατο κοινωνικά πλανήτη. Στον «Θησαυρό του Ξέρξη» η διήγηση προκαλείται από τα ιστορικά γεγονότα ως παρακείμενο, και υποφώσκουν οι διάφορες φάσεις της αλχημείας όπου το ζητούμενο είναι ο χρυσός ή μια μορφή ανεξάντλητης ενέργειας. Στο τελευταίο τμήμα, τα πρόσωπα όπως στα αλχημικά δοχεία ανακυκλώνονται σ' ένα ανθρωποφαγικό διονυσιακό συμπόσιο όπου ο πρωταγωνιστής και ο συγγραφέας ο ίδιος καταβροχθίζονται από τα πρόσωπα.

Ο «Θησαυρός του Ξέρξη» είναι ένα πολυεδρικό αφήγημα, όπου η μια σκηνή αντανακλάει και ρέει μέσα στην άλλη παρόλο που διατηρούνται ακέραιες και χωριστά, όπως ο κινητικός υδράργυρος των αλχημιστών, της Πρώτης Ύλης του Μεγάλου Έργου, που τελικά είναι ο άνθρωπος.