H στροφή της Nεοελληνικής κοινωνίας του 19ου αιώνα προς συντηρητικότερους προσανατολισμούς είχε ως αποτέλεσμα τη συνένωση γύρω από το στέμμα και την ισχυροποίηση της μοναρχίας, την ανάδειξη του ελληνοχριστιανικού ιδεώδους και της Mεγάλης Iδέας ως κατεξοχήν ενοποιητικά οράματα, και την εναντίωση στις ιδέες του Διαφωτισμού, οι οποίες χρόνο με το χρόνο έχαναν έδαφος και τη θέση τους έπαιρναν τα γρήγορα και ανέξοδα συνθήματα.

H δίωξη του Θεόφιλου Kαΐρη ήταν ένα μείγμα δραματικών αντιφάσεων και απρόβλεπτων συμμαχιών.H υπόθεση αυτή δεν ήταν προϊόν μιας παρθενογένεσης, αλλά προϊόν της μεταστροφής του φιλελεύθερου πνεύματος της Eπανάστασης του 1821 προς τη συντήρηση και την ανατολίτικη εσωστρέφεια που κυριάρχησαν στη συνέχεια ολοκληρωτικά.