ΤΟΥ G.W.F. HEGEL ΚΑΙ Ο ΓΕΡΜΑΝΙΚΟΣ ΙΣΤΟΡΙΣΜΟΣ

Ο G.W.F. Hegel θεωρείται ένας από τους μεγαλύτερους φιλοσόφους όλων των εποχών. Το βιβλίο του, που θα εξετάσω από φιλοσοφική άποψη, θεωρείται ότι είναι ένα από τα πιο πλούσια σε επίδραση από μισή δωδεκάδα βιβλίων στη διάρκεια του 19ου αιώνα. Αποτελεί όμως και μια εισαγωγή στο φιλοσοφικό του σύστημα. Δεν συνιστά ουσιαστικά ένα μεγάλο έργο, αλλά μια σύνοψη πολλών παραδόσεών του, και γι’ αυτό δεν το εξέδωσε όσο ζούσε. Ο Hegel ξεκαθαρίζει την αντίληψή του για την φιλοσοφική παγκόσμια ιστορία. Η έποψη του γίγνεσθαι ήταν κάτι που βοηθούσε πάντοτε τον Ηegel στο σχηματισμό του συστήματός του. Ήταν κάτι που του άνοιγε το δρόμο στη μελέτη των πραγμάτων.

Η αντίληψή του για την εξέλιξη των πραγμάτων, είναι ότι η ιστορία αποτελεί έναν ποταμό. Η ροή του ξεκινά από την ανατολή, που είναι η παιδική ηλικία της ανθρωπότητας, μετά περνάει στον ελληνικό κόσμο που είναι η εφηβική, και στο νεότερο κόσμο, τον γερμανικό που φθάνει μέχρι τον Ναπολέοντα, στην ώριμη, την ανδρική ηλικία. Η εξέλιξη αυτή είναι πρόοδος στη συνείδηση της ελευθερίας (der Fortschritt im Bewusssein der Freiheit). O Hegel κατανοεί ότι τα μεγάλα, κοσμοϊστορικά άτομα, όπως ο Μέγας Αλέξανδρος, ο Ιούλιος Καίσαρας, φαίνονται στην ιστορία να ακολουθούν τις δικές τους απόψεις, αλλά στην αλήθεια πραγματοποιούν πολύ ευρύτερες και γενικότερες. Η ιστορική διαλεκτική του Ηegel δείχνει την πρόοδο στη συνείδηση της ελευθερίας, και ο Ηegel είναι από τους λίγους (με πρόδρομους τους Vico, Herder) φιλοσόφους που καθιστούν την ιστορία όργανο της σκέψης τους. Η ιστορική ουσία της εγελιανής ιστορίας παράγει ως αποτέλεσμα τη διάταξη της ελευθερίας που τελικά ξεκινά. Θέλω να εξετάσω περισσότερο την ουσία αυτής της προόδου στην ελευθερία.