ΑΠΟ ΤΟ ΞΕΚΙΝΗΜΑ ΤΟΥ ΑΓΩΝΑ ΩΣ ΤΗΝ ΕΞΕΓΕΡΣΗ ΚΑΙ ΤΗΝ ΤΕΛΙΚΗ ΛΥΣΗ 1881-1923

Το βιβλίο του Θωμά Ψύρρα Κιλελέρ - Στον ήλιο μοίρα είναι ένα ιστορικό αφήγημα, ή καλύτερα μια χρονογραφία, στην οποία ο αναγνώστης παρακολουθεί την εξέλιξη του αγροτικού ζητήματος στη Θεσσαλία (1881-1923) και διαβάζει μια γλαφυρή ανασύσταση της ζωής στον θεσσαλικό κάμπο εκείνη την εποχή. Το καθαυτό ιστορικό αφήγημα συμπληρώνεται από αυθεντικό ιστορικό υλικό, δημοσιεύματα εφημερίδων και περιοδικών της εποχής, μαρτυρίες πρωταγωνιστών και απλών ανθρώπων, πρακτικά από δίκες, κείμενα από τη λογοτεχνία και φωτογραφικό υλικό.

Συγκεκριμένα περιγράφονται και αναλύονται:

α. όσα προηγήθηκαν της προσάρτησης της Θεσσαλίας και καθόρισαν εν πολλοίς τις εξελίξεις του αγροτικού ζητήματος.
β. τα γεγονότα της δύσκολης εικοσαετίας 1881-1900 (εγκατάσταση των ελληνικών αρχών, οι πρώτοι αγώνες κολίγων για τα δικαιώματά τους, πολιτική Τρικούπη, πόλεμος 1897)
γ. τα γεγονότα που οδήγησαν στο Κιλελέρ (πολιτική Θεοτόκη, νομοσχέδιο «περί μορτής», κράτος τσιφλικάς, οργάνωση αγροτικού κινήματος)
δ. η δράση και η δολοφονία του Μαρίνου Αντύπα, του συμβόλου του αγροτικού κινήματος ε. η εξέγερση των αγροτών και η εξέλιξή της (γεγονότα στην Καρδίτσα, στο Κιλελέρ και στη Λάρισα)
στ. η σταθερή διεκδίκηση της απαλλοτρίωσης των τσιφλικιών στη δύσκολη δεκαετία 1912-1922 και η λύση που δόθηκε τελικά από τον Πλαστήρα.