Ο καθηγητής κ. Βασίλης Φίλιας απεβίωσε την 12/2/2018. Λίγο πριν την αποδημία του, ολοκλήρωσε το τελευταίο του πόνημα, που αποτελείται από επιστημονικές εργασίες δημοσιευμένες σε διάφορα έντυπα, βιβλία, περιοδικά και εφημερίδες.

Στον παρόντα τόμο ο συγγραφέας, ασχολείται με θέματα, κοινωνιολογικά, πολιτικά και ιστορικά, αφήνοντας το έργο αυτό ως τελευταία παρακαταθήκη.

Η συγκέντρωση των επιστημομικών εργασιών του στον τόμο αυτό δεν καθορίστηκε μόνο από το κριτήριο ότι αυτά αποτελούν την τελευταία συμβολή του συγγραφέα στην επιστήμη και την έσχατη δωρεά του στην ελληνική κοινωνία, αλλά και από ένα εξίσου ισχυρό χαρακτηριστικό, την αυστηρή δέσμευση στη χρήση της κοινωνιολογικής μεθόδου. Για τον Φίλια η ιστορία, ο πόλεμος, η κοινωνία αποτελούν συμπληρωματικές περιοχές του ίδιου προβλήματος, της ίδιας υπαρξιακής αγωνίας, της σταθερής δέσμευσης στην ιδέα της νεωτερικότητας. Οι απαντήσεις που δίνονται σε αυτό το βιβλίο αφορούν σε αυτά τα τρία κρίσιμα και εξαιρετικά περίπλοκα στην αντιμετώπισή τους ζητήματα, τα οποία συχνά πυκνά απασχολούν το δημόσιο διάλογο.

Σε αυτό το βιβλίο του, όπως και σε όλα τα άλλα κείμενά του, ο Φίλιας μιλάει για τη δημοκρατία. Ο λόγος του είναι στοχαστικός, διδακτικός θα έλεγα, με κατασταλαγμένη τη σοφία, με δικαιοσύνη, με ετοιμότητα, ακεραιότητα ηθική και ασυμβίβαστη πολιτική εντιμότητα. Με τέτοια σκευή προσεγγίζει τα θέματά του και προσφέρει το δικό του βέλτιστο συνδυασμό της μεγάλης συλλογικής συσσώρευσης, που είναι η επιστήμη, και της ερμηνείας, που συνοψίζει την ατομική πείρα ζωής.