Ο Ηλίας Ηλιού (1904-1985) έζησε και έδρασε σε μια εποχή που τη σημάδεψαν ιστορικά γεγονότα: δικτατορίες, ολοκληρωτικά καθεστώτα, στρατιωτικά κινήματα, δύο καταστροφικοί παγκόσμιοι πόλεμοι, Κατοχή και Εμφύλιος.

Σε αυτή τη χρονική συγκυρία, ο Ηλιού αποδέχθηκε την πρόσκληση της Iστορίας και εντάχθηκε στην Aριστερά με επίγνωση των κινδύνων και των προοπτικών. Διέθεσε στην υπηρεσία του αγώνα το πάθος, τη σοφία, την εντιμότητα και τη γενναιότητά του. Ενταγμένος στο ΕΑΜ στη διάρκεια της Κατοχής και αργότερα ιδρυτικό στέλεχος της ΕΔΑ, μόχθησε για τους κοινωνικά αδικημένους και τους υπερασπίσθηκε με όλα τα μέσα: το λόγο, τη γραφίδα, την πολιτική και δικανική συμμετοχή. Με νηφαλιότητα, ρεαλισμό, ψυχραιμία και οξυδέρκεια, αναμόχλευσε το «βυθό» των κοινωνικών προβλημάτων και όταν διαπίστωνε αντιφάσεις και αρρυθμίες, δε δίσταζε να αναθεωρήσει θέσεις και απόψεις. Με το έργο και τη δράση του υπογράμμισε την αναγκαιότητα της ενότητας ανάμεσα στη θεωρία και στην πράξη.

Αμετάθετο κοσμοείδωλό του ήταν ο ανθρωπισμός. Ορθολογικός και πειστικός στο βήμα, μαχητικός ενάντια στις βιαιότητες, ευγενής και φιλικός απέναντι στους αντιπάλους, ριζοσπάστης στις πολιτικές προτάσεις του, άνοιξε δρόμους και ορίζοντες, έφερε στην ελληνική κοινωνία τον άνεμο της ανανέωσης και της υπέρβασης της χρόνιας πολιτικής παθογένειας. Το κύριο όμως χαρακτηριστικό της προσωπικότητάς του ήταν «η στοχαστική και διαλεκτική διερεύνηση της πραγματικότητας σε όλες τις επιστρώσεις της και η ικανότητα του οραματισμού και της πρόγνωσης των μελλόντων» (Θουκυδίδη, Ιστορίαι, I, 138).

Μια συναρπαστική μελέτη που αποτιμά τη ζωή και τη δράση ενός ρηξικέλευθου και ακαταπόνητου αγωνιστή της Αριστεράς.