ΜΙΑ ΜΕΛΕΤΗ ΥΠΟ ΤΟ ΠΡΙΣΜΑ ΤΗΣ ΓΝΩΣΙΑΚΗΣ ΙΣΤΟΡΙΑΣ

Το βιβλίο Η διαμόρφωση της παραγωγικής μεθόδου στα Αρχαία Ελληνικά Μαθηματικά: μια μελέτη υπό το πρίσμα της γνωσιακής ιστορίας, με το οποίο οι Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Κρήτης εγκαινιάζουν τη νέα εκδοτική σειρά «Αρχαία Επιστημονική Γραμματεία / Μελέτες», μελετά ένα θέμα κεφαλαιώδους σημασίας για την ιστορία του δυτικού πολιτισμού: τη διαμόρφωση της παραγωγικής απόδειξης στα κλασικά Ελληνικά Μαθηματικά. Ο Reviel Netz, εξέχων εκπρόσωπος της νέας γενιάς των ιστορικών της αρχαίας ελληνικής μαθηματικής επιστήμης, πραγματεύεται το θέμα εστιάζοντας σε δύο θεμελιώδη χαρακτηριστικά της πρακτικής των ελληνικών αποδείξεων, το εγγράμματο διάγραμμα και την τεχνική, λογοτυπική γλώσσα, χωρίς να παραλείπει να αναδείξει τις υλικές και κοινωνικές συνθήκες και πρακτικές εντός των οποίων διαμορφώθηκαν.

Η ανάγνωση του βιβλίου μπορεί να κινηθεί σε τρία επίπεδα: ως περιγραφή των πρακτικών των Ελληνικών Μαθηματικών? ως θεωρία περί της εμφάνισης της παραγωγικής μεθόδου? και ως περιπτωσιολογική μελέτη μιας γενικής θεώρησης για την Ιστορία της Επιστήμης. Ο Netz διερευνά τις πρακτικές που ακολούθησαν οι μαθηματικοί για την κατασκευή και την εισαγωγή γραμμάτων στα διαγράμματά τους, καθώς και τη συνεχή αλληλεπίδραση μεταξύ κειμένου και διαγράμματος στις αποδείξεις τους, προκειμένου να αποσαφηνίσει τις υποκείμενες γνωστικές διαδικασίες. Στη συνέχεια, ακολουθεί μια ενδελεχής εξέταση της μαθηματικής χρήσης της γλώσσας, ειδικότερα δε της χρήσης επαναλαμβανόμενων λογοτύπων. Δύο κρίσιμα κεφάλαια επιχειρούν να καταδείξουν τον τρόπο με τον οποίο δομούνται οι ελληνικές μαθηματικές αποδείξεις και εξηγούν γιατί η ελληνική μαθηματική πρακτική κατορθώνει να είναι τόσο ικανοποιητική. Το τελευταίο κεφάλαιο παρακολουθεί το ευρύτερο ιστορικό πλαίσιο της ελληνικής μαθηματικής πρακτικής.

Το βιβλίο απευθύνεται στους ιστορικούς των μαθηματικών και της επιστήμης, στους ιστορικούς της φιλοσοφίας και των ιδεών, στους ιστορικούς του αρχαίου ελληνικού πολιτισμού, σε όσους ενδιαφέρονται για τις σπουδές επιστήμης και κοινωνίας, και ευρύτερα σε κάθε καλλιεργημένο αναγνώστη ο οποίος ενδιαφέρεται για την ιστορία του πολιτισμού μας.