Η παρούσα 2η έκδοση του έργου «Φορολογία Νομικών Προσώπων Μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα» κρίθηκε αναγκαία ενόψειτων τροποποιήσεων στη φορολογία νομικών προσώπων μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα, που επήλθαν μετά την πρώτη έκδοση του 2012.

Σημαντική αλλαγή στην προσέγγιση της φορολογίας των νομικών αυτών προσώπων συντελέσθηκε με την εισαγωγή του νέου Κώδικα Φορολογίας Εισοδήματος (ν. 4172/2013), χωρίς ωστόσο η εισαγωγή του νέου κώδικα φορολογίας εισοδήματος να την αντιμετωπίσει ολιστικά. Αντίθετα και οι νέες ρυθμίσεις δείχνουν να τα αντιμετωπίζουν με καχυποψία και με την παροχή πολύ στενών περιθωρίων απαλλαγών. Εξακολουθεί ο νομοθέτης να προβλέπει την απαλλαγή από τη φορολόγησή τους μόνον όταν πραγματοποιούν πράξεις κατά την επιδίωξη της εκπλήρωσης του σκοπού τους (όπως είχε ερμηνευθεί με την Πολ. 167/1973 και τη με αριθ. 383/1973 γνωμοδότηση ΝΣΚ). Όμως η θέση αυτή δεν εξυπηρετεί τις ανάγκες της σύγχρονης εποχής, που χαρακτηρίζεται από πολυπλοκότητα και έλλειψη ενδιαφέροντος για στήριξη αδύναμων κοινωνικών ομάδων.

Τα νομικά πρόσωπα μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα θα πρέπει να τυγχάνουν ευρύτατων απαλλαγών από τη φορολογία, καθώς το σύνολο του καθαρού τους εισοδήματος διατίθεται για την κάλυψη κοινωφελών, φιλανθρωπικών κ.λπ. σκοπών. Σε περίπτωση που εγείρονται αμφιβολίες όσον αφορά τον μη κερδοσκοπικό σκοπό των νομικών αυτών προσώπων, θα πρέπει να δημιουργηθεί ο απαραίτητος εκείνος μηχανισμός ελέγχου που θα εξασφαλίζει την είσπραξη των φόρων όταν τα νομικά αυτά πρόσωπα λειτουργούν ως προπέτασμα για φοροδιαφυγή, πολιτικές σκοπιμότητες, χρησιμοποίηση εσόδων από παράνομη δραστηριότητα ή άλλες δραστηριότητες που δεν συνάδουν με τον σκοπό τους.

Βασικό κριτήριο στον έλεγχο αυτό θα πρέπει να είναι ο τελικός προορισμός των χρηματοδοτήσεων αυτών των νομικών προσώπων, αν δηλαδή τα χρήματα χρησιμοποιήθηκαν για την εκπλήρωση του κοινωφελούς σκοπού τους ή όχι. Δεύτερο σημαντικό κριτήριο θα μπορούσε να είναι το πρόσωπο του χρηματοδότη τους ή ο αριθμός των χρηματοδοτών τους.

Σε κάθε περίπτωση, μπορούν να τεθούν τα κριτήρια εκείνα που θα εξασφαλίσουν σε μεγάλο βαθμό, τον επαρκή έλεγχο του μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα των νομικών αυτών προσώπων. Αρκεί να υπάρχει κάθε φορά η αναγκαία κρατική βούληση, προκειμένου ν΄ ασκείται πραγματικά ένας τέτοιος έλεγχος. Οφείλουμε, τέλος, να τονίσουμε τον σημαντικό ρόλο που αθόρυβα παίζει η Εκκλησία της Ελλάδος στη βοήθεια όσων έχουν πληγεί από την οικονομική κρίση.