Η επίσημη, από ελληνικής πλευράς, κήρυξη, του εναντίον της Οθωμανικής αυτοκρατορίας, πολέμου -γνωστού ως Α΄ Βαλκανικού- αναγγέλθηκε στον Στόλο μας τα ξημερώματα της Παρασκευής, 5ης Οκτωβρίου του 1912. "Ήρεμος επέρασεν η νύκτα" εκείνη "εις τον Φαληρικόν όρμον", υποστηρίζει ο κατά την εποχή εκείνη Ανθυποπλοίαρχος, και μετέπειτα Ναύαρχος, Δ. Φωκάς. "Με έντασιν και προσοχήν οι άνδρες της νυκτερινής φυλακής", εκτελούσαν τα καθήκοντά τους, συνεχίζει ο εν λόγω ναύαρχος. Καθ΄ ον, όμως, χρόνο, τα άλλα πληρώματα των πολεμικών μας πλοίων "εκοιμώντο ήσυχα την τελευταίαν νύκτα της ειρήνης", ιδού τι συνέβαινε με τον τότε κυβερνήτη του Αβέρωφ, και αρχιεπιστολέα του Πολεμικού μας Στόλου Αντιπλοίαρχο Σοφοκλή Δούσμανη:

"Την 2ω της πρωΐας", όπως μας ενημερώνει ο ίδιος, "ήλθεν εις τον κοιτώνα μου και με εξύπνησε ο Πλοίαρχος Καρντέιλ" της βρετανικής αποστολής για την αναδιοργάνωση του Ελληνικού Πολεμικού Ναυτικού και "Αρχηγός του ελαφρού [μας] στόλου όστις" Cardale "μοι ανεκοίνωσεν ότι ο πόλεμος προς την Τουρκίαν εκηρύχθη, εγχειρίσας μοι, συγχρόνως, και το προς τον Στόλον σχετικόν έγγραφον του Υπουργείου των Ναυτικών". Καθώς, εντούτοις, το έγγραφο εκείνο, ήδη, το ανέμενε, από στιγμή σε στιγμή, ο Δούσμανης, "αμέσως ηγέρθην", προσθέτει ο τελευταίος "και, με την σειράν μου και εγώ, μετέβην και εξύπνησα τον Αρχηγόν του Στόλου", Ναύαρχο Παύλο Κουντουριώτη, "εις ον ανεκοίνωσα το γεγονός". Διατάχθηκαν, επομένως, να "αναχωρήσουν, άνευ αναβολής," κάποια "αντιτορπιλικά προς επιτήρησιν ορισμένων σημείων". Τέθηκε, ταυτοχρόνως, σε λειτουργία, όπως μας κατατοπίζει ο Φωκάς, και η "ταχεία και σπασμωδική σήμανσις από τον εφίστιον φανόν του "Αβέρωφ", οπότε, η εν λόγω Ελληνική Ναυαρχίδα, διά του συγκεκριμένου τρόπου, "μετέδωσε την διαταγήν εις τον "Κανάρην" ν΄ αποπλεύση με εξ αντιτορπιλλικά προς τον Καφηρέα δι΄ ανίχνευσιν και" προκειμένου "ν΄ αναμείνη εκεί τον λοιπόν Στόλον, που θα ευρίσκετο κατά την 7ην εσπερινήν" της επαύριον "εις το σημείον εκείνο".

Κατά τον Φωκά, επρόκειτο για την "πρώτη πολεμική διαταγή του Αρχηγού" του Στόλου, Ναυάρχου Κουντουριώτη "κατόπιν της ειδοποιήσεως της Κυβερνήσεως, ότι μετ΄ ολίγας ώρας θα εκηρύσσετο ο πόλεμος". Τη διαταγή εκείνη την "ανεκοίνωσα εις τον Αρχηγόν των ελαφρών σκαφών", προαναφερθέντα Βρετανό πλοίαρχο, συμπληρώνει ο Δούσμανης, "και, αφ΄ ου συνεννοήθημεν μετ΄ αυτού επί διαφόρων λεπτομερειών, μετέβη ούτος εις το πλοίον του", τον "Κανάρη", "διά να κανονίση τα του απόπλου". Τέλος, "ενωρίς την πρωΐαν ο ελαφρός στόλος απήρε"...