ΜΙΑ ΑΝΘΟΛΟΓΙΑ

Τα τελευταία χρόνια γίνεται συχνά λόγος για το μικροδιήγημα. Πρόκειται για πρόσκαιρη μόδα, παροδική τάση, ή για έναν πειραματισμό που προεκτείνει κι εξελίσσει τα πρωτοποριακά σύντομα πεζά των Ρεϊμόν Κενώ (Ασκήσεις Ύφους, 1947), Χόρχε Λουίς Μπόρχες (Το Βιβλίο των Φανταστικών Όντων, 1957), Χούλιο Κορτάσαρ (Ιστορίες των Κρονόπιο και Φάμα, 1962), Χουάν Χοσέ Αρρεόλα (Ζωολόγιο, 1972) και άλλων; Όλα δείχνουν πως δεν πρόκειται για «λογοτεχνικό πυροτέχνημα»: με αποκλειστικό θέμα το μικροδιήγημα διοργανώνονται παγκόσμια συνέδρια? δημοσιεύονται συλλογές, ανθολογίες, μεταπτυχιακές εργασίες αλλά και διδακτορικές διατριβές? διεξάγονται διαγωνισμοί κι αφιερώματα σε λογοτεχνικά περιοδικά.

Το μικροδιήγημα, ως είδος πεζογραφίας που χαρακτηρίζεται από τη συντομία, την πυκνότητα και την αφοπλιστική αμεσότητα, γνωρίζει αξιοσημείωτη ανάπτυξη στην ελληνική λογοτεχνία των τελευταίων ετών. Αν ανατρέξουμε στις δεκαετίες ’50 και ’60, ξεχωρίζουν ασφαλώς οι Φαίδρος Μπαρλάς, Αλέξανδρος Σχινάς (με το Ενώπιον Πολυβολητού, σύνθεση ετερόκλητων μικρών πεζών) και Επαμεινώνδας Χ. Γονατάς. Αλλά τι συνέβη την περίοδο της Μεταπολίτευσης; Γράφτηκε κάτι αξιόλογο κατά τις δεκαετίες ’80 και ’90; Από τη δε υπερπαραγωγή της περιόδου της Κρίσης, δηλαδή της τελευταίας δεκαπενταετίας, ποια κείμενα ξεχωρίζουν;

Αυτά ήταν τα ερωτήματα που με ώθησαν να ερευνήσω όχι μόνο στα ράφια των βιβλιοπωλείων, αλλά και σε δημόσιες βιβλιοθήκες, σε παλαιοβιβλιοπωλεία και στο metabook.gr για περιπτώσεις σπάνιων ή εξαντλημένων εκδόσεων, αναζητώντας συλλογές διηγημάτων που περιέχουν και κάποια κάτω των χιλίων λέξεων. Και ιδού το αποτέλεσμα: μια αν-θολογία μικροδιηγημάτων εκατόν δεκαεννέα Ελλήνων και Ελληνίδων συγγρα-φέων της πεντηκονταετίας 1974-2024, τα οποία για πρώτη φορά παρουσιάζονται στο κοινό σε ενιαίο τόμο, χωρισμένα σε βασικές ενότητες ανάλογα με τη θεματική και τον τρόπο γραφής τους. Η ταξινόμηση έγινε σε εννέα κατηγορίες: μικροδιηγήματα της μνήμης, πολιτικό μικροδιήγημα, άτομο και καθημερινότητα, ερωτικό μικροδιήγημα, χιούμορ-ειρωνεία-σάτιρα, φαντασιακό μικροδιήγημα, αστυνομικό μικροδιήγημα, μεταμυθοπλασία, λοιπές κατηγορίες.