ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΜΕΙΟΝΟΤΗΤΑ, ΕΘΝΙΚΙΣΜΟΣ ΚΑΙ ΑΝΤΙΦΑΣΙΣΜΟΣ ΣΤΗΝ ΑΛΒΑΝΙΑ ΚΑΤΑ ΤΟΝ Β ΠΑΓΚΟΣΜΙΟ ΠΟΛΕΜΟ

Το βιβλίο επιχειρεί να καταγράψει μία από τις λιγότερο συζητημένες ιστορικές περιόδους της ελληνικής μειονότητας της Αλβανίας? την περίοδο 1939-1944, όταν η μειονότητα βρέθηκε ανάμεσα στη Σκύλλα και τη Χάρυβδη. Ο φασισμός ενεργοποίησε διαιρετικές τομές και αναμόχλευσε ιδεολογικές αντιπαραθέσεις στην αλβανική κοινωνία, σηματοδοτώντας μια σύγκρουση που έλαβε τα χαρακτηριστικά εμφυλίου πολέμου. Οι αλβανικές αντιστασιακές οργανώσεις, με όπλο τις υποσχέσεις για αυτοδιάθεση, τη βία και την τρομοκρατία, πίεσαν τη μειονότητα να επιλέξει στρατόπεδο. Για τους Βορειοηπειρώτες η ιδέα της αντίστασης συνδέθηκε με την ελπίδα για αυτονομία, ανεξαρτησία ή ένωση με την Ελλάδα. Όμως το εθνικό αφήγημα απέκτησε διχαστικό χαρακτήρα και η μειονότητα ακολούθησε ξεχωριστούς«δρόμους», λόγω των διαφορετικών αντιλήψεων για το εδαφικό ζήτημα.

Τα νέα αρχειακά τεκμήρια που εντοπίστηκαν σε ιταλικά, αλβανικά και ελληνικά αρχεία φωτίζουν άγνωστες πτυχές της ιστορίας της ελληνικής μειονότητας, όπως την ιταλική πολιτική απέναντι στους Βορειοηπειρώτες, τη μειονοτική εκπαίδευση, τη δράση της οργάνωσης ΜΑΒΗ και τις σχέσεις της μειονότητας με τα αντιστασιακά κινήματα. Το βιβλίο εξετάζει για πρώτη φορά την πολιτική του ΕΛΑΣ και του ΕΔΕΣ απέναντι στην ελληνική μειονότητα, τις προσπάθειες συνεργασίας των εθνικιστικών οργανώσεων και την πορεία των Βορειοηπειρωτών στις Εθνικές Ομάδες του ΕΔΕΣ.

Πρόθεση του βιβλίου είναι να καταγράψει τον μηχανισμό με τον οποίο η μειονότητα εξαναγκάστηκε σε δράση και τον τρόπο που η δράση αυτή νοηματοδοτήθηκε πολιτικά, πέρα από ιδεολογικές αντιλήψεις και σχήματα. Γιατί η ιστορία της ελληνικής μειονότητας στην Αλβανία εμπεριέχει έντονα συναισθηματικά στοιχεία που δεν έχουν κλείσει τον κύκλο τους ακόμη.