ΕΥΓΟΝΙΚΗ, ΕΚΦΥΛΙΣΜΟΣ, ΒΙΟΠΟΛΙΤΙΚΗ: Ο ΓΙΑΤΡΟΣ ΣΤΟ ΡΟΛΟ ΤΟΥ ΚΟΙΝΩΝΙΚΟΥ ΘΕΡΑΠΕΥΤΗ ΚΑΙ ΤΟΥ ΕΘΝΙΚΟΥ ΑΝΑΜΟΡΦΩΤΗ

Αυτό το βιβλίο ολοκληρώθηκε την «εποχή των αναδυόμενων νέων επιδημιών», της «ανοσίας της αγέλης» και της «βιοδυστοπίας». Η ευγονική, ο εκφυλισμός και η βιοπολιτική συνιστούν τον εννοιολογικό σκελετό του.

Κίνητρο του καθηγητή Γιώργου Κόκκινου για τη συγγραφή του ήταν η γεφύρωση, από τη μια πλευρά, ορισμένων πτυχών της κοινωνικής ιστορίας, σχετικά παρασιωπημένων ή άγνωστων στην ελληνική ιστοριογραφία, και, από την άλλη, της διανοητικής ιστορίας.

Συγκεκριμένα, στο πεδίο της παρούσας έρευνας, η διανοητική ιστορία και, ειδικότερα, αυτή η συνιστώσα που ασχολείται με τις ιατρικές αντιλήψεις αναφορικά με «τη ζωή που αξίζει ή δεν αξίζει να ζει και να αναπαράγεται», συναντιέται με τα επιστημολογικά παραδείγματα που δέσποσαν στις βιο-ιατρικές επιστήμες από τα μέσα του 19ου αιώνα έως τον ύστερο 20ό.

Στον ύστερο 20ό αιώνα και στις πρώτες πλέον δεκαετίες του 21ου οι βιο-ιατρικές επιστήμες υπέστησαν την αμφισβήτηση του απόλυτου γενετικού καθορισμού και έχουν εισέλθει στη λεγόμενη «μεταγονιδιακή μεταγενωμική εποχή» (postgenomic age). Το ειδοποιό της γνώρισμα είναι η επίγνωση ότι υπάρχουν πολλαπλοί παράγοντες παρέμβασης στην κληρονομικότητα: αφενός βιολογικοί και αφετέρου κοινωνικο-πολιτισμικοί. Η διαμόρφωση κάθε ατόμου συναρτάται από τον κληρονομημένο γενετικό του κώδικα, αλλά και από τις ιδιαίτερες σηματοδοτήσεις του βίου του, οι οποίες προκύπτουν από την ιστορική περίοδο, τον τρόπο ζωής, ακόμα και από επιγενετικές εγγραφές που οφείλονται στο τραυματικό παρελθόν των προγόνων.

Οι πρωταγωνιστές των ιστοριών που αφηγούνται εδώ είναι μάλλον οι ποικιλώνυμοι «θεραπευτές», όσοι δηλαδή ταυτίζονται με τις λογοθετικές πρακτικές της καταγγελίας και της ελεγκτικής κυριαρχίας συγκροτώντας το «πρόβλημα» και εδραιώνοντας την κυρίαρχη οπτική γωνία, με άλλα λόγια αυτοί που επιβάλλουν σε άλλους την κατάσταση του παρία, της εξαίρεσης ή ακόμα και της «γυμνής ζωής», στη μεταιχμιακή ζώνη στην οποία αυτό που διακυβεύεται είναι το ίδιο το δικαίωμα στη ζωή: ευγονιστές διανοούμενοι, γιατροί (υγιεινολόγοι, ψυχίατροι, σεξολόγοι, γυναικολόγοι, παιδίατροι, δερματολόγοι, αφροδισιολόγοι, επιδημιολόγοι), εγκληματολόγοι, ιατροδικαστές, πολιτικοί, φιλόσοφοι, τεχνικοί εμπειρογνώμονες για την υγεία, παιδαγωγοί, συγγραφείς, καλλιτέχνες, αρχιτέκτονες.