ΚΕΙΜΕΝΑ ΤΟΠΙΚΗΣ ΛΑΟΓΡΑΦΙΑΣ ΚΑΙ ΠΑΤΡΙΔΟΓΝΩΣΙΑΣ

Τα κείμενα που ανθολογούνται στον παρόντα τόμο εμφανίζουν ορισμένα χαρακτηριστικά: είναι όλα κείμενα Χιωτών συγγραφέων, αφορούν τη χρονική περίοδο από τον 19ο αιώνα έως και σήμερα, αντιπροσωπεύουν τη Χίο σχεδόν σ’ όλο της το γεωγραφικό πλάτος και, τέλος, αποτυπώνουν πτυχές και όψεις τής χιακής ιστορίας, λαογραφίας και εν γένει πατριδογνωσίας.

Επιπροσθέτως τα εν λόγω κείμενα φέρνουν τον σημερινό αναγνώστη σε επαφή με έναν κόσμο ο οποίος - ακόμα κι αν δεν έχει ολότελα χαθεί - πάντως έχει οπωσδήποτε αλλάξει. Θα μπορούσε κανείς να χαρακτηρίσει αυτά τα κείμενα νησίδες πατριδογνωσίας που γεφυρώνουν το σήμερα με το χθες και επανασυνδέουν τον σημερινό Χιώτη με το νεότερο ιστορικό του παρελθόν, δηλαδή με τις ρίζες τής Παράδοσής του.

Ιδίως σήμερα, στην εποχή τής οικουμενικότητας τού πολιτισμού, όπου ο ισοπεδωτικός οδοστρωτήρας τής παγκοσμιοποίησης επελαύνει καταστροφικός και στο πέρασμά του σαρώνει τα πάντα, - διατροφικές συνήθειες και ενδυματολογικές ιδιαιτερότητες, τοπικές γλώσσες και διαλέκτους, ήθη και έθιμα - δηλαδή όλα εκείνα τα στοιχεία που συνθέτουν την εθνική ιδιοπροσωπία και ταυτότητα ενός λαού, επιβάλλοντας, σε παγκόσμια κλίμακα, τον αδυσώπητο και αμείλικτο νόμο τής ομογενοποίησης και ομοιομορφίας, είναι επιβεβλημένη η αντίδραση. Τουτέστιν απαιτείται από τον σημερινό οικουμενικό άνθρωπο, και μάλιστα τον Έλληνα, η ενεργοποίηση αντανακλαστικών και μηχανισμών αντίστασης προκειμένου αυτός από άτομο ετεροκαθοριζόμενο μιας αχανούς και απρόσωπης ηλεκτρονικής αυτοκρατορίας να ξαναγίνει πρόσωπο αυτοκαθοριζόμενο, υποκείμενο αυτόνομο και παράλληλα πολίτης συμμετοχικός και δραστήριος της μικρής ή μεγαλύτερης κοινωνίας στην οποία τού έλαχε ο κλήρος να ζει.

Επομένως, επειδή η πνευματική απελευθέρωση τού ανθρώπου και η εθνική αυτοσυνειδησία είναι «δίδυμες αδελφές» και επειδή η πνευματική απελευθέρωση συμπορεύεται με την εθνική αυτογνωσία, επιβάλλεται σήμερα, περισσότερο από ποτέ, η ουσιαστική γνώση όχι μονάχα τής εθνικής ιστορίας αλλά και πτυχών της αντίστοιχης τοπικής, εφόσον μάλιστα αυτή η δεύτερη αποτελεί τον ομφάλιο λώρο που συνδέει τον κάθε άνθρωπο και με την εθνική του ιστορία.