Ήδη από την αρχαιότητα, ο Ισοκράτης, σπουδαίος ρητοδιδάσκαλος, απεφάνθηκε για τους Έλληνες ως πολιτιστική οντότητα, στην οποία ανήκουν όλοι όσοι συμμερίζονται τις κλασικές αξίες. Στον 20ό αιώνα, ο Σερ Μόουζες Φίνλεϋ, ειδήμονας του κλασικού πολιτισμού, υπογράμμισε ότι οι Έλληνες της αρχαιότητας αποτελούσαν έθνος. Σήμερα, όμως, τα πράγματα προχωρούν με βεβιασμένη διάθεση για ρήξη με το παρελθόν και ελπίδα για ένα καινούργιο μέλλον. Στη σύγχρονη εποχή της παγκοσμιοποίησης, του μηδενισμού και της αυθυπέρβασης, όπου τα πάντα αμφισβητούνται προς εξυπηρέτηση ιδεολογιών ή πολιτικών θεωριών, επικρατούν ακαδημαϊκοί οι οποίοι αμφισβητούν τη συνέχεια του ελληνικού έθνους και ισχυρίζονται ότι διακόπηκε η σχέση των νεωτέρων Ελλήνων με την αρχαιότητα. Αναγνωρίζοντας το νέο αυτό πρόβλημα, που θίγει κυρίως το πανεπιστημιακό κατεστημένο, ο Σπύρος Ι. Νικολάου, επίτιμος Σύμβουλος Επικρατείας και συνιδρυτής της Εταιρείας Μελέτης Ελληνικής Ιστορίας, έκρινε απαραίτητο και χρήσιμο να συγγράψει το παρόν βιβλίο με τίτλο "Η Έννοια του Έθνους στην Ελληνική Ιστορία". Φέρνει στο προσκήνιο τις ιστορικές έρευνες και επιστημονικές συζητήσεις γύρω από τη διαχρονική ή μη ύπαρξη ελληνικού έθνους. Θίγει τις «επιστημονικές» θεωρίες για την εξαφάνισή του. Αναλύει τον σχηματισμό και την ιστορική πορεία του. Με εμπεριστατωμένο τρόπο, διεξοδική αξιολόγηση και μεθοδική επιχειρηματολογία καταλήγει στο σαφές συμπέρασμα της ιστορικής συνεχείας του ελληνισμού.