Ο Θουκυδίδης είναι ο πρώτος που συνέγραψε ιστορία η οποία είναι φιλοσοφική, διαλεκτική, συνειδητά στηριγμένη στις πηγές, με τους δικούς της κανόνες, αυστηρή αντικειμενικότητα και απαράμιλλη λογοτεχνική αξία. Το έργο του είναι υπόδειγμα πολιτικής σκέψης και προκαλεί διαχρονικά το έντονο ενδιαφέρον μελετητών και αναγνωστών. Ο πολιτικός, ο ιστοριογράφος και ο στοχαστής Θουκυδίδης είναι ενιαία προσωπικότητα και η σοφία του θεωρείται αδιαμφισβήτητη.

Μπορεί να έχουν αλλάξει οι ιστορικές συνθήκες και να υπάρχουν μεγάλες διαφορές στις πεποιθήσεις και στις αξίες, πολλές πτυχές όμως της σκέψης και του κόσμου που περιγράφει ο ιστορικός είναι και για μας οικείες. Αν και είναι υπερβολή να θεωρούμε ότι οποιαδήποτε σύγκρουση στον σύγχρονο κόσμο μπορεί να ερμηνευθεί με τον τρόπο που εξιστορεί ο Θουκυδίδης τον Πελοποννησιακό πόλεμο, ωστόσο η Ιστορία είναι και σήμερα μια ζωντανή παρουσία σχετικά με τα προβλήματα της εξουσίας και των διεθνών σχέσεων και προσφέρει στον αναγνώστη πολύ περισσότερα από ό,τι μια αφηρημένη θεωρία για τη σχέση της δύναμης με την εξουσία.

Με το έργο του δεν μας διδάσκει πώς να ελέγχουμε τα γεγονότα ούτε δείχνει τρόπους να θεραπεύουμε τις πληγές ενός πολέμου ή να αποτρέπουμε τυραννίες, αλλά μας υπενθυμίζει ότι οι άνθρωποι εύκολα παρασύρονται από ανεξέλεγκτες επιθυμίες, ελέγχονται τελικά από αυτές και καταστρέφονται. Μπορούμε μάλιστα να πούμε ότι το πραγματικό θέμα του έργου δεν είναι η ήττα και η πτώση της Αθήνας, αλλά γενικότερα η τραγωδία του ανθρώπου που αποδεικνύεται ανίκανος να κατανοήσει τον εαυτό του και τις συνθήκες της εποχής του.