ΟΝΤΟΛΟΓΙΚΟΙ, ΕΠΙΣΤΗΜΟΛΟΓΙΚΟΙ, ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΚΟΙ, ΚΑΝΟΝΙΣΤΙΚΟΙ ΣΤΟΧΑΣΜΟΙ

Η ανά χείρας μελέτη οδηγεί τον αναγνώστη να εξηγήσει και να κατανοήσει οντολογικά, επιστημολογικό, μεθοδολογικά και κανονιστικά τον τρόπο με τον οποίο κατασκευάζεται μια θεωρία Διεθνών Σχέσεων και να διαμορφώσει, συνεπώς, μια σχετική γνώμη γύρω από τα συστατικά της στοιχεία.

Αν ο αναγνώστης εισέλθει στον πειρασμό να αναρωτηθεί ποια είναι η καλύτερη θεωρία εξήγησης και κατανόησης του πολυώνυμου κόσμου των διεθνών σχέσεων, τότε η απάντησή μας θα είναι: αυτή που διαθέτει την καλύτερη εσωτερική συνοχή και την καλύτερη πρακτική εφαρμογή των ιδεών, αρχών και αξιωμάτων που πρεσβεύει. Πέρα από τα μεγάλα πολιτικά, κοινωνικά, οικονομικά, πολιτιστικά διακυβεύματα μιας συγκεκριμένης ιστορικής περιόδου, που πρέπει να εξεταστούν ως παράγοντες εκκόλαψης μιας θεωρίας, είναι επίσης απαραίτητο να αναλυθεί το οντολογικό πλαίσιο, να απαντηθεί, δηλαδή, το ερώτημα εάν υπάρχει στην πειθαρχία των Διεθνών Σχέσεων μια πραγματική ενιαία οντολογική συνοχή - μήτρα.

Εντέλει, το κεντρικό οντολογικό ερώτημα που προκύπτει στις κοινωνικές επιοτήμες είναι να γνωρίζουμε με ποιον τρόπο αντιλαμβανόμαστε την κοινωνική «πραγματικότητα» και πάνω σε ποιες βάσεις η πραγματικότητα αυτή στηρίζεται. Στην προσπάθεια, λοιπόν, αξιολόγησης μιας θεωρίας θα πρέπει να αναρωτηθούμε αν συμφωνούμε με τους ισχυρισμούς - θέσεις της εάν η κοινωνική πραγματικότητα εδράζεται πάνω σε μια υλιστική βάση ή, αντιθέτως, αυτή η κοινωνική ύπαρξη εδράζεται πάνω σε ένα σύμπλεγμα από ιδέες. Στην πρώτη περίπτωση -υλιστική οντολογία- η κοινωνική πραγματικότητα προϋπάρχει, πριν δηλαδή από τις προσπάθειές μας για να την κατανοήσουμε, και είναι, συνεπώς, ανεξάρτητη των προσπαθειών αυτών, ενώ στη δεύτερη περίπτωση -ιδεαλιστική οντολογία- η κοινωνική ύπαρξη-πραγματικότητα σφυρηλατείται μέσα από ένα σύμπλεγμα ιδεών τις οποίες οι ανθρώπινες συλλογικότητες ενστερνίζονται ως προς το θέμα της ταυτότητάς τους, τη θέση τους στο κοινωνικό γίγνεσθαι και τη διάδρασή τους μέσα σ΄ αυτό.