Το διήγημα του Πορτογάλου ποιητή Φερνάντο Πεσόα "Ο αναρχικός τραπεζίτης" πρωτοδημοσιεύτηκε το 1922 και πραγματεύεται, με το ύφος των σωκρατικών διαλόγων, την πολυεπίπεδη προβληματική της θεωρίας του αναρχισμού, της ελευθερίας και της τυραννίας.
Ο συγγραφέας τοποθετεί στον ρόλο του Σωκράτη τον "αναρχικό τραπεζίτη", γνωστό μεγαλοεπιχειρηματία και σημαίνον πρόσωπο, συνδυασμός ιδιοτήτων που αρχικά φαντάζει αντιφατικός.
Με επιμονή ο τραπεζίτης προσπαθεί να πείσει τον συνομιλητή του ότι η αναρχία στη θεωρία αλλά και στην πράξη είναι εφικτή μόνο σε ατομικό επίπεδο.