ΑΠΟ ΤΟΝ ΠΛΩΤΙΝΟ ΣΤΟΝ ΠΛΗΘΩΝΑ

Από το πρωτότυπο γαλλικό βιβλίο του συγγραφέα, με τίτλο Histoire de la philosophie ancienne et m?di?vale (εκδ. Grasset, Παρίσι 1998), είχε μεταφραστεί στις εκδόσεις Εξάντας ένα πρώτο μέρος της αρχαίας φιλοσοφίας μέχρι τον Κλήμη τον Αλεξανδρέα και τον Ωριγένη. Το παρόν βιβλίο παρουσιάζει τη συνέχεια, με αφετηρία τη σκέψη του Πλωτίνου και των μαθητών του, καθώς και των Πατέρων του χριστιανισμού. Ακολουθεί η μελέτη της ελληνορωμαϊκής πολυθεϊστικής διανόησης, μέχρι το κλείσιμο της νεοπλατωνικής σχολής των Αθηνών από τον Ιουστινιανό, και η εξιχνίαση του χριστιανικού νεοπλατωνισμού του Διονυσίου Αρεοπαγίτη, του Μάξιμου του Ομολογητή και του Ιωάννη του Δαμασκηνού, πριν από τη λεπτομερή ανάπτυξη πέντε αιώνων του μεσαιωνικού στοχασμού σε πολλές εκφάνσεις. Η έρευνα ολοκληρώνεται με τη σκέψη του Πλήθωνος, ο οποίος επανήλθε σε μια ανανεωμένη μορφή της πλατωνικής φιλοσοφίας και συγχρόνως εγκαινίασε τη φιλοσοφία της Αναγέννησης.

Για να διασαφηνίσει την ιστορική αυτήν οδύσσεια της σκέψης, ο συγγραφέας χρησιμοποίησε νέα μέθοδο ανάγνωσης, που διερευνά την ιστορικότητα της φιλοσοφίας αναδεικνύοντας διανοητές από τους οποίους ορισμένοι διατήρησαν την παρουσία τους με ποικίλες διαχρονικές μεταμορφώσεις εις βάρος πολλών άλλων που λησμονήθηκαν είτε από άγνοια ή αδιαφορία, είτε ακόμα και εξαιτίας της απώλειας των έργων τους λόγω φυσικών, κλιματικών και τεχνικών φαινομένων ή θρησκευτικών ή ιδεολογικών προσχημάτων. Αυτή η πολυσχιδής ιστορική προοπτική αναδεικνύει κυρίως τις φιλοσοφίες που επιβλήθηκαν κατόπιν επιλογής ή χάρη των περιστάσεων, με την επιρροή κυρίως του πλατωνισμού και του αριστοτελισμού. Έτσι, στην προαγωγή ορισμένων θεμάτων με την αναγωγή τους αποκλειστικά στη μονομερή οντολογία, την οποία θεμελίωσε κυρίως ο Θωμάς Ακινάτης στον 13ο αιώνα, η φιλοσοφική αφήγηση του βιβλίου δίνει επιπλέον έμφαση στην ιστορική πολυπλοκότητα, ενσωματώνοντας αφενός τις μυθικές προσεγγίσεις και τους μυστικισμούς, και αφετέρου τις ενολογικές και αγαθολογικές πρακτικές της μεταφυσικής, που προσδιόρισαν την πολυδιάστατη ιστορικότητα της ευρωπαϊκής σκέψης.