ΕΘΝΙΚΟΤΟΠΙΚΟΙ ΚΑΙ ΕΓΧΩΡΙΟΙ ΕΚΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΟΙ ΣΥΛΛΟΓΟΙ

Ο ανά/μετά χείρας τόμος, ο τρίτος της σειράς, πραγματεύεται θέματα σχετικά με τους ναξιακούς Εθνικοτοπικούς και Εγχώριους Εκπολιτιστικούς Συλλόγους που ιδρύθηκαν στην Αθήνα και τη Νάξο από τα τέλη του 19ου αι. μέχρι σήμερα (2024).

Στο Πρώτο Μέρος του ο συγγραφέας (σ.) παρουσιάζει κατ επιλογήν έντεκα "Θέματα" σχετιζόμενα με τους Εθνικοτοπικούς Συλλόγους Ναξιωτών που ιδρύθηκαν στην Αθήνα από τις αρχές του 20ού αι. κ.ε. Επέλεξε να ασχοληθεί αποκλειστικά με αυτούς που εκπροσωπούν στην πόλη τα «χωριά αναφοράς» τους, με όσους, δηλαδή, αντιπροσωπεύουν κοινωνικά μεγέθη μικρής κλίμακας και αναφέρονται σε πιο «ομογενοποιημένες» κοινότητες.

Στο Δεύτερο καταγίνεται με τη μελέτη των (όπως τους ονοματίζει) Εγχωρίων Συλλόγων της Νάξου, αυτών που ιδρύθηκαν στη γεωγραφική επικράτεια του νησιού επεξηγεί τη διαφορά των όρων Εκπολιτιστικός και Πολιτιστικός Σύλλογος (για τη ναξιακή περίπτωση) παρουσιάζει την ιστορική πορεία και τη δράση των πρώτων Εγχωρίων Εκπολιτιστικών Συλλόγων (από τα τέλη του 19ου αιώνα μέχρι το 1940), τη σύσταση και τις ποικίλες δραστηριότητες, ειδικότερα, ενός τέτοιου σωματείου, του Προοδευτικού Ομίλου Γλινάδου (1955-1957) πραγματεύεται, τέλος, ένα ιδιαίτερο είδος Εγχωρίων Πολιτιστικών Συλλόγων, αυτών που ιδρύθηκαν στην πρωτεύουσα του νησιού, κατά τη δεκαετία του 1990, από μετοίκους σ αυτήν Απεραθίτες και Κορωνιδιάτες.

Στα μεθοδολογικά «εργαλεία» της παρούσας πολυτροπικής και μακροχρόνιας ερευνάς του ο σ. προσθέτει τη διαρκή προσωπική του συμμετοχική παρατήρηση στα δρώμενα των Συλλόγων, αφού επί 40ετία ενασχολείται διαρκώς με την επιστημονική μελέτη της δράσης τους, μέχρι δε το 2016 συμμετείχε ενεργά σε όλα σχεδόν τα Δ.Σ. του Προοδευτικού Ομίλου Γλινάδου Νάξου, του Ομίλου που (εκ των πραγμάτων) κατέχει πρωτεύουσα θέση στον παρόντα τόμο. Τα δεδομένα αυτά παρέχουν την ευχέρεια και τη δυνατότητα στον σ. να ερμηνεύει τα κίνητρα της δράσης των πρωτεργατών κυρίως, αλλά και των απλών μελών αυτών των συλλογικών συσσωματώσεων, που άφησαν το αποτύπωμά τους, άλλες ισχυρό, άλλες αχνό, στο πολιτισμικό γίγνεσθαι της Νάξου.

Το θέμα «Ναξιακοί Εθνικοτοπικοί και Εγχώριοι Σύλλογοι» επιζητεί την πλήρη επιστημονική ανάλυσή του. Ο σ. του πονήματος «συνομίλησε» με τον κόσμο των παραπάνω εθελοντικών κοινωνικών σωματείων επί συγκεκριμένων και ειδικών θεμάτων, κυρίως επ αυτών που έκρινε πως «απαιτούσαν» περαιτέρω επιστημονική διερεύνηση βασιζόμενος σε αρχειακό υλικό και προφορικές μαρτυρίες, μας καταθέτει σκέψεις, συλλογισμούς, ερωτήματα, πορίσματα δεν υποβάλλει βεβαιότητες, μας προσφέρει αφορμές για συζητήσεις και κριτικές (αναστοχαστικές) σκέψεις.