ΠΟΛΙΤΙΚΕΣ ΔΟΛΟΦΟΝΙΕΣ ΚΑΙ ΑΠΟΠΕΙΡΕΣ ΠΟΛΙΤΙΚΩΝ ΔΟΛΟΦΟΝΙΩΝ ΣΤΙΣ ΙΣΤΟΡΙΟΓΡΑΦΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ ΤΟΥ 11ΟΥ ΑΙΩΝΑ

Το βαρύτερο πολιτικό έγκλημα με τη μέγιστη ηθική απαξία κατά το βυζαντινό ποινικό δίκαιο ήταν η προσβολή / απειλή του υπέρτατου προστατευόμενου εννόμου αγαθού της ζωής του αυτοκράτορος. Μία τέτοια ενέργεια συνιστούσε ταυτοχρόνως και επιβουλή κατά της αυτοκρατορίας, αφού υπονόμευε την ομαλή λειτουργία του πολιτεύματος, κλόνιζε σοβαρά την εσωτερική πολιτική σταθερότητα, αλλά και έθετε σε κίνδυνο την εξωτερική ασφάλεια της αυτοκρατορίας.

Οι δολοφονίες και οι απόπειρες δολοφονίας αυτοκρατόρων, καθώς και οι δολοφονίες πολιτικών αντιπάλων αυτοκρατόρων κατέχουν κομβική θέση στις ιστοριογραφικές αφηγήσεις που μας κληροδότησε η βυζαντινή γραμματεία. Τα ιστορικά στοιχεία παρέχουν τη δυνατότητα στους βυζαντινούς ιστορικούς να διεισδύουν στις σκέψεις και στα συναισθήματα των πρωταγωνιστικών προσώπων, να φωτίζουν σκοτεινές σελίδες της Ιστορίας, να αποκαλύπτουν ανομολόγητα και εγνωσμένα ανθρώπινα πάθη, και να συμπληρώνουν με τη δημιουργική τους φαντασία στοιχεία, τα οποία δεν καταγράφηκαν μεν από την Ιστορία, αλλά είναι σημαντικά για τη βαθύτερη κατανόηση των γεγονότων και του ψυχισμού των εμπλεκόμενων προσώπων. Οι αφηγηματικές ενότητες που αφορούν σε πολιτικές δολοφονίες και απόπειρες πολιτικών δολοφονιών εξάπτουν τη φαντασία και κορυφώνουν το ενδιαφέρον του αποδέκτη της αφήγησης, αφού υποσυνείδητα τον ωθούν να διερευνήσει και ο ίδιος με πνεύμα κριτικό τα στοιχεία κάθε υπόθεσης.

Στο πλαίσιο της παρούσας έρευνας μελετώνται από αφηγηματολογικής απόψεως συνολικά επτά δολοφονίες βυζαντινών αυτοκρατόρων, μία δολοφονία βαρβάρου ηγεμόνος από εσωτερικό πολιτικό του αντίπαλο, δεκατέσσερις απόπειρες δολοφονίας αυτοκρατόρων ή συνωμοσίες με σκοπό τη δολοφονία αυτοκρατόρων, καθώς και οκτώ δολοφονίες ή απόπειρες δολοφονίας κρατικών αξιωματούχων και στασιαστών, οι οποίες μνημονεύονται στις κύριες ιστοριογραφικές αφηγήσεις του 11ου αιώνος.

Για την ανάλυση και την κατανόηση της αφηγηματικής οργάνωσης και της λειτουργίας του σχετικού υλικού αξιοποιείται η σύγχρονη θεωρία της αφήγησης, ενώ για την ερμηνεία του αφηγηματικού αυτού υλικού λαμβάνεται παράλληλα υπ’ όψιν το βυζαντινό ποινικό δίκαιο και η σύγχρονη εγκληματολογική θεωρία περί του πολυπαραγοντικού χαρακτήρα του εγκλήματος.