ΦΙΛΟΣΟΦΙΑ ΚΑΙ ΣΩΚΡΑΤΗΣ ΣΕ ΠΡΟΟΠΤΙΚΗ ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΕΩΝ, ΑΠΟΚΡΥΦΟΙ ΔΙΑΛΟΓΟΙ

Στην ανά χείρας μελέτη τίθενται προς επεξεργασία δύο διάλογοι, οι "Αντερασταί" και ο "Κλειτοφών", οι οποίοι κατά πάσα πιθανότητα είναι μη γνήσιας πλατωνικής γραφής.

Ο αναγνώστης του πρώτου διαλόγου ευρίσκεται ενώπιον μίας ερεθιστικής έκπληξης: συναντά ίσως για πρώτη φορά στο πλαίσιο της αρχαίας ελληνικής γραμματείας ένα κείμενο στις διαδοχικές αρθρώσεις τού οποίου τίθεται με συναρπαστική επιμονή η σχέση μεταξύ Φιλοσοφίας και Επιστήμης. Αλλά η έκπληξη δεν εγγράφεται τόσο στο ανωτέρω σημείο όσο σε αυτό που ακολουθεί: η Φιλοσοφία κατά βάση παρουσιάζεται να απολογείται -και μάλιστα και προς τον εαυτόν της-, να υποβάλλεται σε έξωθεν και σε εσωτερική κριτική, να αναγνωρίζει ότι πρέπει να διέπεται από την αίσθηση του μέτρου και να αναθέτει, τελικά, στην Επιστήμη να της ορίζει, και σημειωτέον μέσω της Γυμναστικής, τις δέουσες ερευνητικές και ερμηνευτικές διαδρομές. Για ποία αποχρώσα αιτία όμως συμβαίνουν τα ανωτέρω; Εκτιμούμε ότι μία έγκυρη απάντηση μπορεί να παράσχει ο δεύτερος διάλογος, στην εκτύλιξη του οποίου ο Σωκράτης δέχεται κριτική από τον συνομιλητή του αναφορικά με το ότι δεν κατορθώνει -ή ακόμη και αδιαφορεί- να αναδείξει στην πληρότητά τους τις οδηγίες του για το ηθικώς πράττειν και για την, εφηρμοσμένως, κατάκτηση μειζόνων αρεταϊκών αξιών οι οποίες θα νοηματοδοτούσαν τον προσωπικό και τον συλλογικό βίο και θα προσέφεραν την προσδοκώμενη ευδαιμονία στους ανθρώπους.

Όσο και αν δεν εξασφαλίζονται οι αναγκαίες υποστηρικτικές κειμενικές πηγές, εκτιμούμε ότι οι δύο διάλογοι μπορούν να εξετασθούν ως προς μία κοινή θεωρητική και κοινωνική κατεύθυνση, με τους "Αντεραστάς" να λειτουργούν ως μεταρρυθμιστικές κριτικές αναγνώσεις και με τον "Κλειτοφώντα" ως οπισθοδρομική εξήγηση-αιτιολόγησή τους. Ο Σωκράτης ευρίσκεται ενώπιον προβληματισμών τούς οποίους προκαλεί κατά πάσα πιθανότητα το θυμοειδές τμήμα τής πόλης, τα μεσαία πνευματικά στρώματα.