Η εξάπλωση και η ανύψωση της παιδείας του υπόδουλου γένους στάθηκε η μεγάλη αγωνία του Κοραή και κίνησε όλους τους αγώνες του. Αυτή υπήρξε η ακοίμητη φροντίδα του. Αυτήν είχε μονίμως στον νου του, γι’ αυτήν αγωνίστηκε και ανάλωσε τις πνευματικές δυνάμεις του. Λίγοι πίστεψαν τόσο βαθιά και συνέδεσαν τόσο στενά τη σχέση της παιδείας του λαού με την ευδοκίμηση του απελευθερωτικού αγώνα των Ελλήνων. Η παιδεία και η ελευθερία, κατά τον Κοραή, συνιστούν ένα δίδυμο στενά σχετιζόμενων εννοιών, για το οποίο κανείς άλλος δε μίλησε με τόση θέρμη και τόση ειλικρίνεια.