Δωρίδα, η Παρνασσίδα, η Φωκίδα ολόκληρη, βρίσκεται στην καρδιά της Ρούμελης. Η Ρούμελη, τόπος με πολύ βαθιά ιστορία με πρώτους κατοίκους τους Πελασγούς, υπήρξε στην ιστορική της πορεία τόπος ιερός, σεβαστός, τόπος αντρειοσύνης και αυτοθυσίας, που τόσα και τόσα πρόσφερε στο Έθνος και τη φυλή μας. Ύψιστες αρετές του Ελληνισμού όπως η ελευθερία, η άδολη περηφάνια, η λιτότητα, η σεμνότητα, η ευθύτητα, η φιλοξενία, η φιλοτιμία, βρήκαν γόνιμο έδαφος και ρίζωσαν σ’ έναν κακοτράχαλο ορεινό όγκο των Βαρδουσίων, της Οίτης, της Γκιώνας του Παρνασσού, της μάνας Ρούμελης.

Οι ορεσίβιοι της Δωρίδας, Παρνασσίδας, Φωκίδας καλλιέργησαν αυτές τις αρετές και με τα ήθη, τα έθιμα, τους μύθους τους θρύλους, τις παραδόσεις, τις δοξασίες, τις παροιμίες, τα γνωμικά τους, τις στερεότυπες εκφράσεις τους, τον πλούσιο συναισθηματικό τους πλούτο, την ντοπιολαλιά τους που εκφράζει τη λαϊκή ψυχή και σφραγίζει όλες τις εκδηλώσεις της κοινωνικής τους ζωής, σμίλεψαν το λαϊκό μας πολιτισμό της Δωρίδας, της Παρνασσίδας, της Φωκίδας, της Ρούμελης ολάκερης ....

Όπως τα παραγγέλματα στον ιερό χώρο των Δελφών διαμόρφωσαν ανθρώπους με ήθος και χαρακτήρα, έτσι και οι παροιμίες διαμορφώνουν τον τρόπο ζωής των σύγχρονων ανθρώπων. Οι παροιμίες έχουν τις ρίζες τους σε όλη τη μακραίωνη πορεία του Ελληνισμού. Και είναι οι παροιμίες λαϊκά αποφθέγματα που κρύβουν μέσα τους τη σοφία των ανθρώπων. Ο λαός με τις παροιμίες του λέει πάντοτε τι συμβαίνει στην κοινωνία. ’λλοτε αλληγορικά, άλλοτε ειρωνικά και περιπαικτικά, άλλοτε κυριολεκτικά, ο λαός εκφράζει μιαν αλήθεια που την έχει επιβεβαιώσει η εμπειρία της ζωής. Οι εμπειρίες συμπυκνώνουν ήθη, έθιμα, κανόνες πατροπαράδοτης συμπεριφοράς, ένα σύστημα κοινωνικών αξιών, χωρίς να έχουν πάντοτε άμεσο διδακτικό σκοπό. Πολλές φορές είναι αντιφατικές μεταξύ τους καθώς καθρεφτίζουν πολλές και διαφορετικές εκδοχές της αντίληψης για τη ζωή.

Κοντά στις παροιμίες ο λαός επικοινωνεί και με χαρακτηριστικές εκφράσεις που αναδείχνουν την ανεξάντλητη λαϊκή έμπνευση. Οι χαρακτηριστικές αυτές εκφράσεις, άλλες κυριολεκτικές και άλλες μεταφορικές, αποθησαυρίζουν τη λαϊκή εμπειρία, αποτυπώνουν τα βιώματα και τον τρόπο ζωής των απλών ανθρώπων, το σύστημα αξιών των κλειστών κοινωνιών, των χωριών της Δωρίδας και ευρύτερα της Ρούμελης ....

Φώτιος Αλεξάνδρου Κατσούδας
Παλαιοξάρι Δεκέμβρης 2018