Ο μακρύς 19ος αιώνας θα τελειώσει αντίστροφα από ό,τι ξεκίνησε. Εάν ξεκίνησε με μια Επανάσταση, τη Γαλλική, που θα προκαλέσει μια εικοσαετία πολεμικών συγκρούσεων, τους Ναπολεόντειους Πολέμους, θα τελειώσει με έναν Μεγάλο Πόλεμο που θα προκαλέσει με τη σειρά του μια Επανάσταση, τη Ρωσική, η οποία θα ισχυριστεί για τον εαυτό της ότι ολοκληρώνει τις αρχές στις οποίες βασίστηκε η πρώτη. Κυρίως την αρχή της ισότητας. Πώς όμως μια τέτοια προσέγγιση του επαναστατικού φαινομένου στη συσχέτισή του με τον πόλεμο μπορεί να μας κάνει να ξαναδούμε με άλλη ματιά ή να επανερμηνεύσουμε την Ιστορία των Βαλκανίων;

Με το να δούμε την ανάδυση των εθνικών κινημάτων στα Βαλκάνια, συνεπώς των εξεγέρσεων που διεκδικούσαν το status Επανάστασης, όχι σαν μια αυτόνομη διαδικασία αφύπνισης ούτε σαν μηχανιστικό αποτέλεσμα του ανταγωνισμού των Μεγάλων Δυνάμεων στο χώρο της Ανατολικής Μεσογείου. Αλλά να αντιμετωπίσουμε τα εθνικά κινήματα ως αντιστοιχήσεις της επαναστατικής διαδικασίας που σημάδευε την ίδια την ιστορία της Δύσης. Τα εθνικά κινήματα στη Ανατολική και Νοτιοανατολική Ευρώπη, σε μια τεράστια γεωγραφική ζώνη από την Πολωνία έως την Ελλάδα, θα διαπραγματεύονται διαρκώς την ταυτότητά τους με βάση τις εσωτερικές ρηγματώσεις της Δύσης.

Οι πόλεμοι συνήθως μεταξύ των Ηπειρωτικών αυτοκρατοριών (των Οθωμανών, των Αψβούργων και των Ρομανόφ), όσο και κάποιων από αυτές με τις αποικιακές αυτοκρατορίες, ήταν το αποτέλεσμα αυτών των εσωτερικών ρηγματώσεων.