H μεγάλη επανάσταση του Εικοσιένα δεν ήρθε ως ξαφνική έμπνευση ν’ αποτιναχτεί ο ζυγός της δουλείας κι ούτε χαρίστηκε ως ουρανόπεμπτο δώρο· την προετοίμασαν, σε όλη τη διάρκεια της Τουρκοκρατίας, αλλεπάλληλες εξεγέρσεις, αιματοκυλισμένα κινήματα -άλλα προδομένα κι άλλα αποτυχημένα- και συνεχείς απόπειρες να διαμφισβητηθεί ένοπλα η κραταιά εξουσία του Τούρκου δυνάστη.

Στο διάνυσμα των τουρκοπατημένων καιρών, το ακατάσβεστο πάθος για ελευθερία φούσκωσε σαν το εκρηκτικό προζύμι, καθώς τα πρόσωπα, οι συνειδήσεις και οι πράξεις τους -στην αλληλοδιαδοχή μορφών και σχεδίων απελευθερωτικού αγώνα- πότιζαν με αίματα και ακάματες προσπάθειες τον αυτοφυή σπόρο να γίνει δέντρο βαθύρριζο και σύσκιο. Έτσι προετοίμασαν το ’21 ο Ρήγας, οι Φιλικοί, το κλεφταρματολικό σπαθί, οι θαλασσομάχοι του Αιγαίου, το δημοτικό τραγούδι, οι ποιητές και οι φωτισμένοι πνευματικοί άνθρωποι.

Στο Λογοτεχνικό Ημερολόγιο 2020 κορυφαίοι δημιουργοί της τέχνης του λόγου αφηγούνται πώς γράφτηκε αυτό το μακραίωνο απελευθερωτικό προοίμιο, που τελικά εξασφάλισε με το σπαθί του 1821 το πολυαίματο δικαίωμα της ελευθερίας του ελληνικού λαού.

Tο εξώφυλλο κοσμεί το έργο του Luigi Mayer(1755-1803) Το λιμάνι του Πυθαγορείου στηΣάμο (λεπτομέρεια).