ΑΠΟ ΤΟΝ Α ΚΑΙ ΤΟΝ Β ΠΑΓΚΟΣΜΙΟ ΠΟΛΕΜΟ ΜΕΣΑ ΑΠΟ ΕΓΓΡΑΦΑ ΤΟΥ ΑΡΧΕΙΟΥ ΤΟΥ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟΥ ΕΞΩΤΕΡΙΚΩΝ

Στη σύγχρονη ελληνική ιστορία από το 1945 έως σήμερα υπάρχει ένα μόνο ζήτημα στο οποίο συνέπεσαν και συμπίπτουν επί της αρχής οι θέσεις όλων των πολιτικών κομμάτων: Η διεκδίκηση των γερμανικών οφειλών συνεπεία των δύο Παγκοσμίων Πολέμων. Η εμπειρία της γερμανικής Κατοχής υπήρξε τόσο συγκλονιστική για την ελληνική κοινωνία, ώστε επί 75 χρόνια καμία ελληνική Κυβέρνηση, από την ημέρα της απελευθέρωσης έως τις μέρες μας, δεν έχει παραιτηθεί από καμία παράμετρο των ελληνικών αξιώσεων. Στο παρελθόν, ελληνικές Κυβερνήσεις διεκδίκησαν και έλαβαν ένα -πολύ περιορισμένο- τμήμα των γερμανικών οφειλών. Όμως, η ασύμμετρη οικονομική ισχύς Γερμανίας και Ελλάδας, σε συνδυασμό με τις ευρύτερες γεωπολιτικές συγκυρίες, συνέβαλε στη μη ανάληψη ουσιαστικής πρωτοβουλίας για συστηματική οργάνωση της διεκδίκησης των ελληνικών αξιώσεων, καθώς αυτές προσέκρουαν σταθερά στη γερμανική άρνηση για συζήτηση.

Ο συγγραφέας μελέτησε 100.000 σελίδες υπηρεσιακών εγγράφων από το Διπλωματικό και Ιστορικό Αρχείο του Υπουργείου Εξωτερικών, αλλά και από γερμανικά αρχεία. Από το υλικό αυτό, επιλογή του οποίου δημοσιεύεται για πρώτη φορά στο Παράρτημα του βιβλίου, συντίθεται η εικόνα των επιμέρους φάσεων διεκδίκησης του τρίπτυχου αποζημιώσεις-επανορθώσεις-αποδόσεις, των προσπαθειών των ελληνικών Κυβερνήσεων αλλά και των αδυναμιών τους, έναντι ενός πρώην ηττημένου εχθρού που αναπάντεχα προέκυψε -οικονομικά ισχυρός- σύμμαχος. Παρά το γεγονός ότι η Ελλάδα συνέβαλε στην οικονομική και άρα και κοινωνική ανάκαμψη της Δυτικής Γερμανίας, συμφωνώντας στην αναβολή ρύθμισης του ζητήματος των γερμανικών οφειλών το 1953, όταν το 1990 έφτασε το πλήρωμα του χρόνου, η ενωμένη πια Γερμανία επιδίωξε με τεχνάσματα να αποφύγει τις συνέπειες των νομικών ευθυνών της.

Είναι όμως δυνατόν μια τραυματισμένη σχέση να στηριχθεί σε νέες, στέρεες βάσεις, εάν το κράτος που ευθύνεται για ανείπωτη βία σε βάρος των πολιτών ενός άλλου κράτους, καταστροφή του παραγωγικού του ιστού, λεηλασίες και εκατοντάδες χιλιάδες θανάτους επιλέγει την κατάθεση στεφάνων και την εκφώνηση λόγων αναγνώρισης της ηθικής ευθύνης του, αρνείται όμως την καταβολή υλικής αποζημίωσης για όσα προκάλεσε;

Παραθέτοντας τα πραγματικά ιστορικά δεδομένα γύρω από το θέμα, ο συγγραφέας επιδιώκει να συνδράμει τον ειλικρινή διάλογο μεταξύ Ελλάδας και Γερμανίας. Ταυτόχρονα, η μελέτη αυτή αποτελεί μία παραίνεση προς το Βερολίνο να αντιληφθεί το μέγεθος του τραύματος που προκάλεσε στην ελληνική κοινωνία ο συνδυασμός της βιαιότητας της γερμανικής Κατοχής και της άρνησης για ειλικρινή αντιμετώπιση του ζητήματος των πολεμικών οφειλών από τη μεταπολεμική Γερμανία.