Το "Πορτραίτο" είναι η ιστορία ενός νεαρού ζωγράφου, του Αντρέι Πετρόβιτς Τσερτκόφ, που σε μια περιήγησή του στα καταστήματα έργων τέχνης και στα παλαιοπωλεία της Αγίας Πετρούπολης πέφτει επάνω σε ένα τρομακτικά ζωντανό πορτραίτο, που τον σαγηνεύει και τον σκλαβώνει ολοκληρωτικά. Τελικά, με τα μοναδικά χρήματα που είχαν απομείνει στην τσέπη του, αγοράζει την μυστηριώδη εικόνα, και έτσι ξεκινά η συγκλονιστικότερη και δραματικότερη περίοδος της ζωής του.

Γρήγορα ο Αντρέι Τσερτκόφ βρίσκεται αντιμέτωπος με το δίλλημα που του θέτει το αλλόκοτο απόκτημά του. Να αγωνιστεί για να κατακτήσει την αναγνώριση του κόσμου και των ειδικών, μέσα από τη δουλειά και το ταλέντο του, ή να χρησιμοποιήσει τη δαιμονική δύναμη του απόκοσμου πίνακα που έχει γίνει πλέον αναπόσπαστο κομμάτι της ζωής του. Επιλέγει τον δεύτερο δρόμο, γεγονός που τον οδηγεί τελικά, σε ένα ολέθριο και τραγικό τέλος ...

Παραλλάσσοντας τον παλιό και γνωστό μύθο του ανθρώπου που πουλά την ψυχή του στον διάβολο για να κερδίσει την αιώνια αθανασία, τα αμέτρητα πλούτη, και την απόλυτη εξουσία πάνω στους άλλους ανθρώπους, ο Νικολάι Γκόγκολ δημιουργεί μία μοναδική ιστορία στην οποίαν δεν κυριαρχεί το στοιχείο της παρωδίας, όπως συμβαίνει σε όλα τα υπόλοιπα έργα του, αλλά το στοιχείο του φανταστικού.