Η ίδρυση και η συγκρότηση του ελληνικού βασιλείου δεν άφησαν αλώβητο τον μακραίωνο μοναστηριακό θεσμό του νότιου ελλαδικού χώρου, αφού σε σύντομο χρονικό διάστημα μοναστηριακοί και εκκλησιαστικοί φορείς είδαν να μειώνονται δραματικά τα μοναστηριακά συγκροτήματα της επικράτειας και ο αριθμός των προσώπων που διαβιούσαν σε αυτά. Οι εν λόγω εξελίξεις, που προκάλεσαν πληθώρα αντιδράσεων στην ελληνική κοινωνία, αποδόθηκαν κατά κύριο λόγο στα μέτρα που έλαβε αρχικά η αντιβασιλεία και μετέπειτα ο Όθωνας για τον θεσμό. Μεταξύ των σκοπών της παρούσας μελέτης, που βασίζεται σε αρχειακό υλικό, είναι η επανεξέταση της προαναφερθείσας άποψης ως προς την ορθότητα της και η κατανόηση των λόγων για τους οποίους η πολιτεία επέβαλε τα συγκεκριμένα μέτρα. Συγχρόνως καταδεικνύονται οι πρόσθετες παράμετροι που συνέβαλαν στις ποιοτικές και αριθμητικές διαφοροποιήσεις του θεσμού, οι οποίες σημειώθηκαν κατά τη διάρκεια της εξεταζόμενης περιόδου. Προσέτι μελετώνται οι μέθοδοι που χρησιμοποίησαν οι μοναστηριακοί φορείς για να προασπίσουν στο πλαίσιο του νεότευκτου κράτους τον θεσμό που υπηρετούσαν. Ερευνώνται τέλος τα πρόσωπα που εγκαταβίωσαν (προεπαναστατικά και μετεπαναστατικά) στις μονές της ελληνικής επικράτειας, προκειμένου να σκιαγραφηθεί το «προφίλ» των μοναχών και παράλληλα να γίνουν αντιληπτοί οι λόγοι που οδήγησαν τα πρόσωπα στην επιλογή να εγκαταλείψουν τα εγκόσμια και να αφιερώσουν τον υπόλοιπο βίο τους στον μοναχισμό.