Από τα τελευταία κείμενα του Franz Kafka Το κτίσμα συμπυκνώνει βασικά χαρακτηριστικά της γραφής του και κάποιες από τις πάγιες θεματικές του καφκικού σύμπαντος: απομόνωση, αμφιβολία, μοναξιά και πάνω απ όλα διαρκή αναστοχασμό και αυτοπαρατήρηση.

Πρωταγωνιστής, όπως τόσο συχνά στα διηγήματα του Kafka, ένα ζώο-καλλιτέχνης, που όμως δεν προσδιορίζεται επακριβώς, αφήνοντας τον αναγνώστη να φανταστεί την ακριβή του όψη και το μέγεθός του. Το κείμενο αποτελείται από έναν μονόλογο: Ο αναγνώστης βυθίζεται στο υπόγειο κτίσμα που έχει με τεράστιο κόπο κατασκευάσει το ζώο και γίνεται κοινωνός της υπερηφάνειας, αλλά και της αυξανόμενης αγωνίας του.

Η χαρακτηριστική για τον Κάφκα αμφιθυμία φτάνει εδώ στο απόγειό της. Το κτίσμα είναι ταυτόχρονα φωλιά και φυλακή, σωτηρία και καταδίκη, θαυμαστό επίτευγμα και μοιραίο σφάλμα. Και ο δημιουργός του, παραπαίοντας μεταξύ ευδαιμονίας και πανικού, εμπλέκεται - όπως άλλωστε και ο αναγνώστης - ολοένα και περισσότερο στους λεκτικούς και μη, λαβυρινθώδεις διαδρόμους του κτίσματός του.

Το κείμενο μας προσκαλεί σε μια κατάβαση στον κόσμο του Κάφκα, έναν κόσμο που, όπως διαπιστώνει το ζώο «είναι πολύμορφος και ποτέ δεν λείπουν οι δυσάρεστες εκπλήξεις.»