ΜΕ ΜΙΑ ΣΥΝΤΟΜΗ ΕΠΙΣΚΟΠΗΣΗ ΤΗΣ ΚΡΙΤΙΚΗΣ ΠΟΥ ΑΣΚΗΘΗΚΕ ΓΕΝΙΚΟΤΕΡΑ ΣΤΗΝ ΚΑΝΤΙΑΝΗ ΗΘΙΚΗ

Εάν αποπειραθούμε να παρουσιάσουμε στην φαντασία μας έναν άνθρωπο, ο νους του οποίου έχει καταληφθεί από ένα δαιμονικό "απόλυτο δέον" μέσα από το οποίο μιλά για κατηγορικές προσταγές που απαιτούν τον διαρκή έλεγχο των πράξεών του, αντίθετα προς τις κλίσεις και τις επιθυμίες του, δεν λαμβάνουμε προφανώς καμία ορθή εικόνα της ανθρώπινης φύσης ή των διεργασιών που λαμβάνουν χώρα στο εσωτερικό της, αλλά απεναντίας αναγνωρίζουμε ένα τεχνητό υποκατάστατο της θεολογικής ηθικής, σε μία σχέση που απεικονίζεται εύγλωττα με την σύγκριση ενός ξύλινου με ένα φυσικό πόδι.

Το αποτέλεσμα είναι ότι η ηθική του Καντ, όπως όλες οι προηγούμενες απόπειρες, στερείται μίας ορισμένης θεμελίωσης. Είναι κατά κύριο λόγο, όπως έχει καταδειχθεί στην εξέταση της κατηγορικής προσταγής, απλώς και μόνο μία αναστροφή της θεολογικής ηθικής και μία μεταμφίεσή της με πολύ αφηρημένους τύπους που ανακαλύπτονται έμμονα ως προεμπειρικοί. Η μασκαρεμένη θεολογική ηθική αποκαλύπτεται με έσχατο τρόπο στο δόγμα του "ύψιστου αγαθού", στα "αιτήματα" του καθαρού Λόγου και εν τέλει στην ηθική θεολογία.