Ευρέως επικρατεί η αντίληψη της ταύτισης, μερικώς ή ολικώς, της έννοιας της εκπαίδευσης με εκείνης της παιδείας. Υπό την επήρεια αυτής της σύγχυσης υποστηρίζεται ότι όσο ανέρχεται το εκπαιδευτικό σύστημα, μέσω της παροχής ευρύτερης μόρφωσης και της βελτίωσης των δεξιοτήτων, τόσο αυξάνει και η παιδεία του ατόμου και γενικότερα του συνόλου.

Στους «Τρεις» παρουσιάζεται η ουσιώδης διάσταση που υφίσταται μεταξύ των δύο εννοιών, εκπαίδευσης - παιδείας, η οποία ανακύπτει ενδογενώς, ανεξάρτητα από πολιτικά συστήματα και κοινωνικά καθεστώτα. Διαχρονικά μάλιστα, παρά τις αλματώδεις προόδους στον τομέα της εκπαίδευσης, οι αποκλίσεις φαίνεται είτε να διατηρούνται είτε και να διευρύνονται.

Έτσι η επιδίωξη, αρχικά ως θεωρητικής σύλληψης και μετέπειτα ως πρακτικής εφαρμογής, να δοθεί προτεραιότητα στην καλλιέργεια της παιδείας έναντι της ανάπτυξης των εκπαιδευτικών μηχανισμών, οδηγεί σε θλιβερά αποτελέσματα.

Μέσω της ιστορίας τριών φίλων αποτυπώνεται η διαπάλη των ιδεών τόσο στο γενικό επίπεδο, σε αυτό που αφορά στην λειτουργία της κοινωνίας, όσο και στο προσωπικό. Φαίνεται ότι ούτε η πολιτεία ούτε και οι άνθρωποι, καθένας μόνος του, είναι διατεθειμένοι να αποδεχθούν την εμβάθυνση της παιδείας, δηλαδή την αναδιάταξη της ψυχής τους.