Ποιες είναι οι απαρχές των εκπαιδευτικών συστημάτων; Ποιες αρχές καθόρισαν τις ''πειθαρχίες'' και τη ''γραμματική του σχολείου''; Πως διαγράφονται οι σχέσεις "εξουσίας γνώσης'' στο χώρο της εκπαίδευσης; Ποιες ιδέες επηρέασαν και διαμόρφωσαν τον παιδαγωγικό ''λόγο'' και τις εκπαιδευτικές ''πρακτικές''; Ποιος είναι ο ρόλος της εκπαίδευσης στις σύγχρονες ''οικονομίες και κοινωνίες της γνώσης''; Πως καθορίζεται το σύγχρονο πλαίσιο των ''ικανοτήτων'' των μαθητών και των "προσόντων" των εκπαιδευτικών; Ποιοι είναι οι σύγχρονοι ''λόγοι'' και οι ''πρακτικές'' που χαρακτηρίζουν το σχολείο ως ''οργανισμό και ως κοινότητα μάθησης''; Τα παραπάνω είναι μερικά από τα βασικά ερωτήματα που διατρέχουν τα κεφάλαια του παρόντος βιβλίου.

Σκοπός των συγγραφέων είναι να αναλύσουν τη μετάβαση από την αρχαιολογία της εκπαίδευσης στη γενεαλογία του εκπαιδευτικού θεσμού. Στο βιβλίο παρουσιάζονται αναλυτικά θεωρήσεις και πολιτικές που επηρέασαν τη διαμόρφωση του παιδαγωγικού ''λόγου'' και των εκπαιδευτικών πρακτικών κατά τη διάρκεια του 19ου και του 20ού αιώνα.

Έμφαση δίδεται στην ανάλυση των σχέσεων ''εξουσίας - γνώσης'' στο χώρο της εκπαίδευσης, και στις σχέσεις μεταξύ του εκπαιδευτικού ''λόγου'' και των κοινωνικών πρακτικών. Εξετάζονται οι επιδράσεις της "παγκοσμιοποίησης'' και της ''κοινωνίας της γνώσης" στον εκπαιδευτικό θεσμό. Αναλύονται οι σύγχρονες "πολιτικές της γνώσης" που συνδέονται με νέες θεωρίες και διαδικασίες μάθησης, με τη μετάβαση από το γνωσιοκεντρικό στο ''ικανοκεντρικό'' μοντέλο μάθησης, με τον μεταβαλλόμενο ρόλο και τις αλλαγές στα προσόντα των εκπαιδευτικών, με τον μετασχηματισμό του σχολείου σε ''οργανισμό και σε κοινότητα μάθησης'', με τη μετάβαση από τις ''πειθαρχικές κοινωνίες'' στις ''κοινωνίες ελέγχου'' και την προοπτική μιας ολοκληρωτικά παιδαγωγούμενης κοινωνίας.