ΣΚΕΨΕΙΣ ΓΙΑ ΤΗ ΘΕΩΡΙΑ ΤΗΣ ΙΣΤΟΡΙΑΣ ΚΑΙ ΤΟΝ ΡΟΛΟ ΤΟΥ ΙΣΤΟΡΙΚΟΥ

Το "Τι είναι Ιστορία;" του Ε. Χ. Καρ περιλαμβάνει έξι παραδόσεις του στο Κέιμπριτζ το 1961. Στα κείμενα αυτά προσεγγίζονται θέματα-κλειδιά για κάθε ιστορικό, όπως «Η κοινωνία και το άτομο», «Η αιτιότητα στην Ιστορία», «Ο ιστορικός και τα γεγονότα» κ.ά. Ο ιστορικός καλείται «να αφηγηθεί τα γεγονότα όπως πράγματι έγιναν» (wieeseigentlichgewesen). Η φράση αυτή του Ράνκε, ενός από τους κορυφαίους ιστορικούς του 19ου αιώνα, έχει «στοιχειώσει» γενιές και γενιές ιστορικών και κυρίως όσους αναζητούν και διεκδικούν με πάθος την «αντικειμενικότητα». Και όμως, κατά τον Καρ -και όχι μόνο-, «γεγονότα» είναι, τελικά, εκείνα που ο ιστορικός επιλέγει να αναδείξει και να μελετήσει, εξού και η διάκριση σε «ιστορικά γεγονότα» και απλώς «γεγονότα του παρελθόντος». «Ιστορία σημαίνειερμηνεία» έλεγε ο Καρ, με την προσέγγισή του αυτή να μην απέχει πολύ από την αιρετική όσο και ρηξικέλευθη ρήση του Νίτσε: «Δεν υπάρχουν γεγονότα μόνο ερμηνείες». Όπως ο ίδιος ο Καρ γράφει χαρακτηριστικά: «Η πεποίθηση ότι ένας σκληρός πυρήνας ιστορικών γεγονότων υπάρχει αντικειμενικά και ανεξάρτητα από την ερμηνεία του ιστορικού είναι μια τερατώδης πλάνη, την οποία ωστόσο είναι πολύ δύσκολο να εκριζώσουμε».

Το "Τι είναι Ιστορία;" έχει χαρακτηριστεί από την κριτική ως «ένα από τα βιβλία με τη μεγαλύτερη επίδραση στον χώρο της ιστοριογραφίας».