MARIACHI είναι είδος λαϊκής μουσικής από το Μεξικό. Ονοματίστηκε SON JALISCIENCE. Και εμφανίστηκε στο κεντρικό και δυτικό Μεξικό. Με μουσικούς που ήταν ντυμένοι με τις παραδοσιακές Μεξικάνικες φορεσιές. Σομπρέρο (το χαρακτηριστικό Μεξικάνικο καπέλο) και με λευκές μπέρτες που φορούσαν οι Μεξικάνοι χωρικοί. Η χρονολογία της εμφάνισής τους, ανάγεται στον 19ο αιώνα. Και έφτασε μέχρι τον 20ο. Και προωθήθηκε από τις κυβερνήσεις σαν «Εθνική μουσική του Μεξικού». Έχει επιρροές από άλλα μουσικά είδη, όπως η πόλκα και το βαλς.

Η λέξη MARIACHI βγήκε από τη Γαλλική λέξη «marriage». Από την εποχή της Γαλλικής εμπλοκής στα πολιτικά δρώμενα του Μεξικού, στα μέσα του 19ου αιώνα. Και βγήκε έτσι, γιατί τα μουσικά αυτά συγκροτήματα, αποτελούμενα κυρίως από χωρικούς, εμφανιζόντουσαν σαν γιορτινές πινελιές στους γάμους. Η θεωρία αυτή αμφισβητείται σήμερα. Αλλοι λένε ότι ήταν το όνομα του ξύλου από το οποίο ήταν φτιαγμένες οι μικρές εξέδρες χορού. Αλλοι, από το όνομα ενός δέντρου (PILLA ή CIRIMO). Και άλλοι, ότι προέρχεται από μια λαϊκή φαντασίωση MARIA H. Που προφέρεται MARIA-ACHE. Πριν από τους Ισπανούς, τα όργανα που έπαιζαν τα συγκροτήματα αυτά, ήταν κρόταλα, τούμπανα, φλάουτα και τρομπέτες από όστρακα. Και ήταν μέρος θρησκευτικών γιορτών. Οι Ισπανοί εισήγαγαν την κιθάρα, το βιολί, την άρπα, μπρούτζινα όργανα και ξυλόφωνο. Οι μιγάδες (MESTIZO), έμαθαν γρήγορα να παίζουν τα όργανα αυτά και να τα προσαρμόσουν στο Μεξικάνικο ρυθμό της μουσικής. Οι μουσικοί των συγκροτημάτων αυτών, ήταν πολύ δημοφιλείς και έβρισκαν πιο εύκολα δουλειά στις HACIENDAS. Μεγάλες ιδιωτικές καλλιέργειες. Και με καλύτερους μισθούς. Γιατί τα συγκροτήματα αυτά, ήταν βέβαια την εποχή εκείνη, ερασιτεχνικά. Η περιοχή που θεωρείται σαν γενέτειρα των MARIACHI ήταν η πολιτεία των JIALISCO, στο κεντροδυτικό Μεξικό. Αλλά αργότερα, επεκτάθηκε και σε άλλες γειτονικές περιοχές (COLIMA, NAYARIT και MITSOACAO). Μετά τη Μεξικάνικη επανάσταση, πολλές HACIENDAS (ιδιωτικές εκτάσεις για καλλιέργεια), έδιωξαν πολλούς εργάτες. Και μέσα σ' αυτούς και εκείνους που αποτελούσαν τα μουσικά γκρουπ των MARIACHI. Τα μουσικά αυτά συγκροτήματα, έφτασαν και στην πόλη του Μεξικού. Ψάχνοντας για δουλειά. Και άρχισαν να λειτουργούν ημιεπαγγελματικά. Και σιγά σιγά άρχισαν να ενδιαφέρονται και δισκογραφικές εταιρείες. Και η μουσική αυτή, να καθιερώνεται.

Το 1905, ένα συγκρότημα από την CUCULA προσκλήθηκε για να παίξει μουσική για τον πρόεδρο Πορφύριο Ντίαζ. Και καθιερώθηκε το μουσικό αυτό είδος σαν «η Εθνική μουσική του Μεξικού». Και από τότε, πολλές τέτοιες αυτοσχέδιες ορχήστρες, άρχισαν να συρρέουν στις διάφορες μικρές και μεγάλες πλατείες πολλών πόλεων. Και κύρια, στην πόλη του Μεξικού. Στη διάσημη πλατεία Γκαριμπάλντι. Αλλά και σε εστιατόρια και καφετέριες. Και η μουσική αυτή μπήκε και στα διάφορα ραδιοφωνικά προγράμματα. Και προστέθηκε σαν μικρή επιρροή από τη jazz και η τρομπέτα. Μουσική του Αμερικανικού νότου και της Κούβας. Την δεκαετία 1940-50, το πιο διάσημο συγκρότημα ήταν το «MARIACHI VARGAS». Και η μουσική αυτή άρχισε πια να μπαίνει δυναμικά και στα διάφορα κινηματογραφικά έργα. Προστέθηκαν περισσότερες τρομπέτες και βιολιά και κλασσική κιθάρα. Έγιναν δηλαδή, ένα είδος μεγάλης ορχήστρας. Και άρχισαν να μπαίνουν και γυναίκες τραγουδίστριες (LOLA BELTRAN, LUCHA VILLA κλπ.). Κλασσικό κομμάτι της παγκόσμιας λαϊκής μουσικής, θεωρείται το θρυλικό «CUCURUCUCU PALOMA» και το «TRES DIAS».

Κάθε χρόνο γίνεται το ετήσιο φεστιβάλ MARIACHI στη Γκουανταλαχάρα. Με περισσότερα από 500 συγκροτήματα. Σε αίθουσες μουσικής, αλλά και στους δρόμους. Όμως, η πλατεία Γκαριμπάλντι, στην πόλη του Μεξικού, παραμένει το κέντρο και η καρδιά των MARIACHI. Που είναι γεμάτη από πλανόδιους μουσικούς. Περίπου 4.000 που πουλάνε τα cd τους. Ενθύμιο του Μεξικού. Και καμιά φορά χάνονται. Και γεννιέται και το μικρό αυτό ταξιδιωτικό, χιουμοριστικό διηγηματάκι.