Ο ΑΝΘΡΩΠΟΣ ΠΟΛΙΤΗΣ ΣΤΟ ΦΙΛΟΣΟΦΙΚΟ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟ ΤΟΥ THOMAS HOBBES

Η έκδοση, για πρώτη φορά στα ελληνικά, του έργου του Τόμας Χομπς, "De Cive" (Περί του πολίτη), έχει ιδιαίτερη σημασία. Οι αναγνώστες που ενδιαφέρονται για την πολιτική σκέψη, και ειδικότερα για τις πηγές της νεότερης πολιτικής φιλοσοφίας, θα μπορέσουν να απολαύσουν ένα ωραίο κλασικό κείμενο του δέκατου έβδομου αιώνα. Επίσης, όσοι σπουδάζουν φιλοσοφία ή πολιτικές επιστήμες, καθώς και οι μελετητές της χομπσιανής φιλοσοφίας, θα διαθέτουν πλέον ένα χρήσιμο εργαλείο.

Η τάξη και η ειρήνη πρέπει να βασιλεύουν, ώστε ο καθένας να μπορεί να αναζητεί την ευτυχία του, υπό την προστασία των νόμων και της κυρίαρχης εξουσίας που εγγυάται την τήρησή τους. Σε αντίθεση με τις θεωρίες άλλων φιλοσόφων, που προηγούνται ή έπονται, η πολιτική θεωρία του Χομπς τίθεται στην υπηρεσία του κράτους, όχι επειδή αναγνωρίζει κάποιον ηθικό σκοπό σε αυτό, αλλά επειδή μόνο το κράτος μπορεί να εγγυηθεί τη ζωή και την ατομική ασφάλεια των ανθρώπων. Πρόκειται για φιλοσοφία που δεν ενδιαφέρεται να οδηγήσει τους ανθρώπους προς οποιαδήποτε τελειότητα, αλλά θέλει απλώς να τους εξα- σφαλίσει μια ζωή δίχως βία και συγκρούσεις. Εκείνο που πάντοτε προέχει είναι η επιβίωση και η αναστολή του θανάτου. Βεβαίως, αυτό δεν είναι καθόλου αμελητέο, όσο κι αν θα προτιμούσαμε κάτι περισσότερο, ας πούμε ό,τι προκύπτει από την εξής έμμεση απάντηση του Σπινόζα στον Χομπς: "όταν λέω πως το καλύτερο κράτος είναι εκείνο στο οποίο οι άνθρωποι περνούν τη ζωή τους με ομόνοια, εννοώ μια ζωή ανθρώπινη: εκείνη που ορίζεται όχι μόνο από την κυκλοφορία του αίματος κι από άλλες λειτουργίες κοινές σε όλα τα ζώα, αλλά προπάντων από τον λόγο κι από την αυθεντική ψυχική αρετή και ζωή".

Aρης Στυλιανού, Επίκουρος Καθηγητής Φιλοσοφίας Α.Π.Θ.