ΟΙ ΜΑΧΕΣ ΚΙΕΒΟΥ - ΣΜΟΛΕΝΣΚ

Οι πρώτοι τρεις μήνες της γερμανικής εισβολής χαρακτηρίστηκαν από μεγάλες στρατιωτικές επιτυχίες, οι οποίες κάθε φορά θεωρούντο ως οι προάγγελοι επικείμενης κατάρρευσης του Ερυθρού Στρατού. Οι κυκλώσεις στο Μπιαλιστόκ-Μινσκ, Σμολένσκ, Ουμάν και Κίεβο, με τους τεράστιους αριθμούς αιχμαλώτων και τις μεγάλες ποσότητες κυριευθέντος και καταστραφέντος οπλισμού, υπήρξαν στρατιωτικά επιτεύγματα πρώτου μεγέθους, που εδραίωσαν τη γενική πεποίθηση για το αήττητο της Wehrmacht και την αναπόφευκτη συντριβή της ΕΣΣΔ. Ομως ένας προσεκτικός παρατηρητής θα εντόπιζε κάποιες «σκιές» στις εντυπωσιακές αυτές επιτυχίες.

Στο τέλος Σεπτεμβρίου, ο πόλεμος είχε ήδη εισέλθει στον τέταρτο μήνα του, διπλάσιο χρόνο από αυτόν που απαιτήθηκε για την υποταγή της Γαλλίας, αν και όλοι οι στρατιωτικοί ειδικοί εκτιμούσαν τη μαχητική αξία των Γάλλων πολύ ανώτερη αυτής του Ερυθρού Στρατού. Η Wehrmacht, με την Επιχείρηση «Barbarossa» έθεσε ως στρατηγικό στόχο τη συντριβή των Σοβιετικών και την παράλυση της θέλησής τους για τη συνέχιση της σύγκρουσης. Αυτός ο στόχος, παρά την αρχική αισιοδοξία που δημιούργησαν οι εντυπωσιακές επιτυχίες, δεν επιτεύχθηκε. Αντίθετα, οι Σοβιετικοί, εκόντες άκοντες, συσπειρώθηκαν γύρω από την ηγεσία τους, πολέμησαν με αυξανόμενη αποφασιστικότητα και υπέμεναν με καρτερία τις τρομακτικές δοκιμασίες της πολεμικής περιόδου. Η μέχρι τότε θριαμβεύτρια Γερμανία φαινόταν να εισέρχεται σε ένα επικίνδυνο στρατηγικό τέλμα που θα οδηγούσε τελικά στη συντριβή της στο Ανατολικό Μέτωπο, σηματοδοτώντας την αρχή του τέλους του Γ' Ράιχ.

Ο δεύτερος τόμος της επιχείρησης «Barbarossa» εστιάζεται κυρίως στις μάχες Κιέβου-Σμολένσκ, κατά τις οποίες πραγματοποιήθηκε η μεγαλύτερη κύκλωση της ιστορίας από την πλευρά των Γερμανών. Ο συγγραφέας παρουσιάζει διεξοδικά τις χερσαίες και αεροπορικές συγκρούσεις στο διάστημα Ιουλίου-Σεπτεμβρίου 1941 και αναλύει σε βάθος τα αίτια που οδήγησαν στον εκφυλισμό της γερμανικής επίθεσης στον δρόμο προς τη Μόσχα.

Ιδιαίτερη μνεία γίνεται στη διάσταση απόψεων μεταξύ Γερμανών στρατηγών και Χίτλερ και στις επιπτώσεις τους στην πορεία των επιχειρήσεων, ενώ αξιολογούνται και τα εναλλακτικά σενάρια που θα μπορούσαν ίσως να δώσουν άλλη τροπή στον πόλεμο ο οποίος διεξαγόταν στις αχανείς εκτάσεις της Σοβιετικής Ενωσης πριν από την έλευση του αμείλικτου ρωσικού χειμώνα, αλλά μάλλον δεν θα απέτρεπαν την τελική ήττα του Αξονα από τις Συμμαχικές δυνάμεις.