Ο Γ. ΛΟΓΟΘΕΤΗΣ ΛΥΚΟΥΡΓΟΣ ΤΗΣ ΣΑΜΟΥ (1772-1850)

Πρόκειται για μια πολυεδρική σύνθεση της ιστορίας μιας ηγετικής φυσιογνωμίας του '21 βάσει και πολλών νέων πηγών. Επικεφαλής ενός λαϊκού κινήματος στη Σάμο πριν από την Εθνεγερσία, διοίκησε πολιτικά και στρατιωτικά την πατρίδα του. Πριν κηρύξει την επανάσταση συνέταξε οργανικό νόμο και στρατιωτικό κανονισμό και τους έθεσε υπό την έγκριση του λαού. Έτσι δημιούργησε στη Σάμο ένα τοπικό αυτόνομο κράτος και πειθαρχημένο στρατό. Κυβέρνησε δημοκρατικά υπό τον έλεγχο εκλεγμένων από τον λαό πληρεξουσίων. Σφιχτά ενωμένοι, αρχηγός και λαός, αντιστάθηκαν με επιτυχία σε επίμονες απόπειρες της ελληνικής κυβέρνησης που ήθελε να καταργήσει την αυτονομία της Σάμου και να την διοικήσει ως επαρχία του κράτους.

Ο Λυκούργος κατήγαγε περιφανείς νίκες εναντίον ισχυρών τουρκικών αποβατικών δυνάμεων και κατέβαλε συστηματικά αξιοσημείωτες προσπάθειες για την αποτελεσματική άμυνα του νησιού. Κατά την τετραετία 1830-1834, λαός και αρχηγός συνεργάστηκαν ώστε να ανατραπεί άρθρο του Πρωτοκόλλου του Λονδίνου που απέκλεισε τη Σάμο από το ελληνικό κράτος. Ο Λυκούργος οργάνωσε τη διοίκηση της Σάμου έτσι ώστε οι αποφάσεις να λαμβάνονται από συνελεύσεις αντιπροσώπων του λαού. Διαχειρίστηκε τα δημόσια οικονομικά με χρηστότητα και υπό τον έλεγχο της λαϊκής αντιπροσωπείας, όντας σώφρων, προνοητικός και απαλλαγμένος από πάθη.