ΟΙ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΕΣ: ΓΑΛΛΙΑ, ΓΕΡΜΑΝΙΑ, ΗΝΩΜΕΝΕΣ ΠΟΛΙΤΕΙΕΣ, ΙΤΑΛΙΑ, ΜΕΓΑΛΗ ΒΡΕΤΑΝΙΑ

Η μακροχρόνια συγκρότηση των Κρατών-Εθνών δεν διαμόρφωσε μόνο τη στρατιωτικο-διπλωματική, την οικονομική και την πολιτισμική ιστορία της Ευρώπης. Μορφοποίησε επίσης σε μεγάλο βαθμό - και κάποιες φορές με αυταρχικό τρόπο - την εκπαίδευση και τη διδασκαλία που θα έπρεπε λογικά να διέπονται από οικουμενικά προτάγματα. Διαμέσου ειδικών προγραμμάτων ή άρρητων προτιμήσεων όλα τα εκπαιδευτικά συστήματα, συμπεριλαμβανομένων και των πανεπιστημιακών, ευνόησαν μια "εθνική" προσέγγιση των προβλημάτων εις βάρος της συγκριτικής ανάλυσης. Το πρόβλημα ήταν βέβαια εντονότερο στα μεγάλα ευρωπαϊκά έθνη βασική μέριμνα των οποίων ήταν η εξαγωγή των μοντέλων τους και λιγότερο η κατανόηση της κατάστασης των γειτόνων τους. Ωστόσο, ακόμα και στις μικρότερες χώρες που δεν είχαν μεσσιανικές προθέσεις, η συγκριτική διάσταση της παρεχόμενης διδασκαλίας παρέμεινε σε δεύτερη μοίρα.

Η ευρωπαϊκή ενσωμάτωση και, γενικότερα, η παγκοσμιοποίηση των προβλημάτων κατέστησαν αρχαϊκή την αντίληψη αυτή και ανέδειξαν τον παραλογισμό και την αναποτελεσματικότητά της. Σιγά σιγά ο όρος "πανεπιστήμιο" ξαναπαίρνει την αρχική του σημασία (σ.τ.μ. universite από τη λατινική λέξη universus που σημαίνει ολότητα, σύνολο). Στην εξέλιξη αυτή που βρίσκεται ακόμα στην αρχή συμβάλλει, μεταξύ άλλων, και η συγκριτική ανάλυση της πολιτικής.
(από το προλογικό σημείωμα του συγγραφέα)