Παύλος Μελάς: ένας ήρωας με βαρύ για την Ελλάδα όνομα. Το ίνδαλμα της νεότερης Ιστορίας μας. Με το αίμα του στέριωσε τον Μακεδονικό Αγώνα. Ένας νέος άνθρωπος, με πολλές ικανότητες και προσόντα, που έχασε τη ζωή του χωρίς να έχει εξακριβωθεί μέχρι σήμερα πώς ακριβώς σκοτώθηκε. Υποθέσεις κάνουμε μόνο για τον άδικο χαμό του.

Τα ερωτήματα πολλά - πάμπολλα. Πώς κάποιος με καταγωγή από την Ήπειρο ασχολήθηκε με τον Μακεδονικό Αγώνα; Πώς μπόρεσε να εγκαταλείψει την οικογένειά του και να προσφέρει τα πάντα για τη Μακεδονία; Ποια η στάση της ελληνικής κυβέρνησης απέναντί του; Πώς αντιδρούσαν τότε οι Τούρκοι και οι Βούλγαροι στις προσπάθειες απελευθέρωσης της Μακεδονίας;

Η συγγραφέας του πολύ πετυχημένου βιβλίου «Η κυρία με τα μαύρα» (η βιογραφία της Πηνελόπης Δέλτα), μας δίνει μια νέα μυθιστορηματική βιογραφία που συγκεντρώνει και ενοποιεί όλες τις ως τώρα γνωστές πληροφορίες για τον Παύλο Μελά, για την οικογένειά του, τους φίλους και τους γνωστούς του, καθώς και για τους ανθρώπους που καθόρισαν θετικά ή αρνητικά τη ζωή του. Παρουσιάζονται σε πρωτοπρόσωπη αφήγηση οι δραστηριότητές του, οι σκέψεις και τα συναισθήματά του και σκιαγραφείται το πορτρέτο ενός νέου ανθρώπου, ενός συνηθισμένου και καλομαθημένου αστού, που κατόρθωσε, χωρίς να τρέφει ανάλογες φιλοδοξίες, να γίνει ίνδαλμα και να παραμείνει ως τις μέρες μας.

Ήρθε η ώρα να μάθουμε γι’ αυτόν λεπτομέρειες που κανείς δεν σκέφτηκε να μας παρέχει. Έφτασε η στιγμή να διαβάσουμε ξανά όσα γράφτηκαν γι’ αυτόν και να προβληματιστούμε προσπαθώντας να δώσουμε απαντήσεις σε ζητήματα που κανείς δεν έχει θίξει. Ένα θέμα δύσκολο, γιατί, όπως είπαμε, είναι πολλά τα αναπάντητα ερωτηματικά. Πολλές και αντιφατικές οι μαρτυρίες. Πολλά τα εμπλεκόμενα πρόσωπα: Ναταλία Δραγούμη-Μελά, Μιχαήλ Μελάς, Στέφανος Δραγούμης, μητροπολίτης Καστοριάς Γερμανός Καραβαγγέλης, Λουίζα Ριανκούρ, καπετάν Κώττας, Λάκης Πύρζας και βέβαια, περισσότερο απ’ όλους, Ίων Δραγούμης.