Αν ήσασταν σε θέση να κάνετε τον περίπλου της Γης τον 15ο αιώνα, εκείνο που θα σας έκανε τη μεγαλύτερη εντύπωση θα ήταν οι εκπληκτικοί πολιτισμοί της Ανατολής. Στο Πεκίνο χτιζόταν η Απαγορευμένη Πόλη στην Εγγύς Ανατολή οι Οθωμανοί έσφιγγαν τον κλοιό γύρω από την Κωνσταντινούπολη. Η Ευρώπη, αντιθέτως, θα σας φαινόταν ένας ελεεινός βαλτότοπος, που εξακολουθούσε να μαστίζεται από επιδημίες, κακές συνθήκες υγιεινής και ακατάπαυστες πολεμικές συρράξεις. Η δε Βόρειος Αμερική ήταν ένας αναρχούμενος αγριότοπος σε σύγκριση με τα βασίλεια των Αζτέκων και των Ίνκας. Η ιδέα ότι η Δύση θα μπορούσε να κυριαρχήσει επί του υπόλοιπου κόσμου για το μεγαλύτερο μέρος των επόμενων πέντε αιώνων θα σας φαινόταν απόλυτη φαντασιοπληξία. Και όμως συνέβη.

Τι είχε ο πολιτισμός της Δυτικής Ευρώπης που του επέτρεψε να αποκτήσει προβάδισμα απέναντι στις φαινομενικά ανώτερες αυτοκρατορίες της Ανατολής; Όπως υποστηρίζει ο Niall Ferguson, η απάντηση είναι ότι η Δύση ανέπτυξε έξι «βασικές εφαρμογές» τις οποίες δεν διέθεταν οι άλλοι: ανταγωνισμό, επιστήμη, δημοκρατία, ιατρική, καταναλωτισμό και εργασιακή ηθική. Το κρίσιμο ερώτημα σήμερα είναι κατά πόσον η Δύση έχει χάσει το μονοπώλιό της πάνω τους. Μήπως άραγε γι’ αυτό ζούμε το τέλος της υπεροχής της Δύσης;