Tο βιβλίο προέκυψε από το συνέδριο «Ο ορεινός χώρος της Βαλκανικής», που συνδιοργάνωσαν στην Κόνιτσα, τον Μάιο του 1998, το Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων, το Ινστιτούτο Αστικής και Αγροτικής Κοινωνιολογίας του ΕΚΚΕ και ο Δήμος Κόνιτσας. Χρονικά καλύπτει κυρίως τη νεότερη και σύγχρονη περίοδο, ενώ γεωγραφικά το πεδίο περιορίζεται στο νοτιοδυτικό τμήμα των Βαλκανίων, με προτεραιότητα στον ελλαδικό χώρο. Ο συγκεκριμένος σχεδιασμός είναι αποτέλεσμα των πρακτικών δυσκολιών σε ό,τι αφορά την επικοινωνία των επιστημόνων σ’ αυτόν τον χώρο και όχι κάποιων επιστημονικών επιλογών.

Ωστόσο, οι περιπτώσεις μελέτης από αυτό το τμήμα των Βαλκανίων, έχοντας σε ορισμένες περιπτώσεις και τη συγκριτική διάσταση, θέτουν αρκετά αντιπροσωπευτικά ορισμένα καίρια ζητήματα που αφορούν τη συγκρότηση του ορεινού χώρου της Βαλκανικής, την ιστορία της σχέσης του ανθρώπου με το συγκεκριμένο φυσικό περιβάλλον, την ανάπτυξη των ορεινών οικονομικών συστημάτων με κεντρική δραστηριότητα την κτηνοτροφία και τις συναφείς ή συμπληρωματικές παραγωγικές δραστηριότητες, την κοινωνική συγκρότηση με έμφαση στην εστιακή ομάδα, την ταυτότητα των διαφόρων εθνοτικών ομάδων σε σχέση με τα χαρακτηριστικά του χώρου, και κυρίως με το ίδιο το βουνό ως σύμβολο, τον μετασχηματισμό των τοπικών κοινωνιών αλλά και των αντίστοιχων πολιτισμικών συστημάτων, και βεβαίως του ορεινού τοπίου, την ιδεολογική χρήση του ορεινού χώρου στο πλαίσιο των εθνικών ιδεολογιών αλλά και κάποιων εκδοχών της οικολογίας, σε συνδυασμό με νέες μορφές ανάπτυξης, όπως ο αγροοικοτουρισμός.